โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukaemia) เป็นโรคซึ่งเกิดขึ้นเนื่องจากการขยายตัวและการแบ่งตัวอย่างผิดปกติของเมล็ดเลือดขาว ตลอดทั่วร่างกาย โดยที่ไม่ทราบสาเหตุแน่นอน และถือว่าเป็นเนื้องอกประเภทหนึ่ง จากการศึกษาปรากฏว่าผู้ป่วยที่ได้รับรังสี หรือไอโซโทปเกินปกติ มีโอกาสเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวมากขึ้น
โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวอาจแบ่งได้เป็นชนิดเฉียบพลันและชนิดเรื้อรัง และยังอาจจะแบ่งได้ตามชนิดของเซลล์ที่พบว่าเป็นเม็ดเลือดขาวประเภทใด เช่น ลิมโฟไซต์ ไมอีลอยด์ (mieloid) หรือโมโนไซต์ เป็นต้น
โรคมะเร็งเลือดขาวเฉียบพลัน แบ่งได้ตามชนิดของความผิดปกติของเซลล์ที่พบ เช่น ลิมโฟบลาสต์ (lymphoblaste) ไมอีโลบลาสต์ (mielobaste) และ โมโนบลาสต์ (monoblaste) โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันอาจพบได้ในทุกอายุและทุกเพศ โดยเฉพาะได้พบบ่อยในวัยเด็ก ซึ่งมีอาการที่สำคัญคือ ผู้ป่วยจะมีอาการซีดอย่างรวดเร็วร่วมกับอาการเลือดออกตามผิวหนัง และอาการของการติดเชื้อ ทั้งนี้เพราะเม็ดเลือดขาวที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นนั้นผิดปกติ ไม่สามารถที่จะสร้างแอนติบอดีได้ อาการอื่นๆ ที่อาจพบได้ ได้แก่ อาการปวดตามกระดูก ต่อมน้ำเหลืองโต อาเจียนท้องเดินและผื่นผิวหนัง ผู้ป่วยมักมีอาการเริ่มต้นเร็วโดยมีอาการไข้ เจ็บคอ การอักเสบของทางเดินหายใจมีเลือดออกและมีอาการอ่อนเพลียลงอย่างมากเนื่องจากมีอาการซีด
การวินิจฉัยโรคที่สำคัญ จำเป็นต้องอาศัยการตรวจเลือด ซึ่งจะปรากฏว่าจำนวนเม็ดเลือดขาวในเลือดเพิ่มขึ้นประมาณ ๒๐,๐๐๐-๕๐,๐๐๐ ต่อลูกบาศก์มิลลิเมตร ในผู้ป่วยส่วนใหญ่ โดยที่จะมีเซลล์อ่อนของเม็ดเลือดขาวในเลือดเพิ่มขึ้นแล้วแต่ชนิดที่พบว่าเป็นลิมโฟบลาสต์ ไมอีโลบลาสต์ หรือโมโนบลาสต์ ผู้ป่วยบางรายอาจจำมีจำนวนเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิดจำนวนเม็ดเลือดขาวปกติ การตรวจเลือดมักจะปรากฏว่ามีเฮโมโกลบิน จำนวนเม็ดเลือดแดงและเกล็ดเลือดลดลงด้วยเสมอ การตรวจไขกระดูกจะสนับสนุนการวินิจฉัย โรคโดยที่จะปรากฏว่ามีการขยายตัว และมีจำนวนของเม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้น อย่างผิดปกติ
โรคมะเร็งของเม็ดเลือดขาวเรื้อรังไมอีลอยด์ มักพบในผู้ใหญ่ โดยเฉพาะในวัยกลางคนและพบได้บ่อยในชายมากกว่าหญิง อาการที่สำคัญที่พบได้บ่อยเป็นอาการซีดและอาการแสดงม้ามโต อาการอื่น ๆ ที่อาจพบได้ ได้แก่ อาการใจสั่น เหนื่อยง่าย ซึ่งเป็นอาการที่แสดงว่ามีอัตราของเมแทบอลิซึมของร่างกายเพิ่มขึ้น มีอาการเลือดออก โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ผิวหนัง อาการปวดตามกระดูกหรือข้อ อาการผิดปกติของประจำเดือน และอาการผื่นผิวหนัง เป็นต้น
การวินิจฉัยโรคที่สำคัญ จำเป็นต้องอาศัยการตรวจเลือดซึ่งจะปรากฏว่าจำนวนเม็ดเลือดขาวมีจำนวนเพิ่มขึ้น
โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวลิมฟาทิก (lymphatic) มักพบในชายหลังวัยกลางคนเป็นส่วนใหญ่ และมีอาการที่สำคัญที่พบได้บ่อย คือ มีอาการของต่อมน้ำเหลืองโต อาการซีด อาการเลือดออกตามผิวหนังหรือภายใน อาการซึ่งแสดงว่ามีอันตรายของเมแทบอลิซึมของร่างกายเพิ่มขึ้น เลือดจากเฮโมไลทิกชนิดเกิดตามมาภายหลัง อาการปวดตามาข้อและกระดูก อาการของระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย หรือท้องร่วง และอาการม้ามโต เป็นต้น ต่อมน้ำเหลืองต่าง ๆ ที่โตขึ้นดังกล่าว อาจเกิดขึ้นภายใจและจะกดอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายทำให้มีอาการได้
การวินิจฉัยโรคที่แน่นอนจำเป็นต้องอาศัยการตรวจเลือดเช่นเดียวกัน ซึ่งจะปรากฏว่าจำนวนเม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้น
อาการโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว
ผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาว จะมีการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนของเซลล์ตัวอ่อนของเม็ดเลือดขาวเพิ่มมากขึ้น ซึ่งจะมีผลกระทบต่ออวัยวะที่สร้างเม็ดเลือดชนิดต่าง ๆ ได้แก่ ปริมาณเกร็ดเลือด ที่บทบาทสำคัญในกระบวนการแข็งตัวของเลือดนั้นลดจำนวนลง ส่งผลให้ผู้ป่วยอาจจะเกิดรอยจ้ำเลือด (bruised) มีภาวะเลือดไหลไม่หยุดได้ ( bleed excessively) และ อาจจะเป็นจุดแดง ๆ ตามผิวหนังได้ (petechiae)
นอกจากนี้ การที่ผู้ป่วยมีจำนวนเม็ดเลือดขาวที่ปกติลดจำนวนลงนั้น จะทำให้ผู้ป่วยมีภาวะติดเชื้อได้ง่ายกว่าคนปกติอีกด้วย รวมทั้ง การที่จำนวนเม็ดเลือดแดงมีจำนวนที่ลดลง ก็จะส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการของโลหิตจาง ซึ่งอาจจะทำให้ผู้ป่วยเกิดภาวะหายใจลำบากขึ้นด้วย
นอกจากนี้ ยังอาจจะมีอาการอื่น ๆ อีก เช่น อาการมีไข้ขึ้น หนาวสั่น น้ำหนักลด มีอาการอ่อนเพลีย ปวดศีรษะ และเมื่อเซลล์มะเร็งเกิดการแพร่กระจายไปยังตับและม้าม ก็จะทำให้ตับโต และม้ามโตได้ และถ้าหากเซลล์มะเร็งเกิดการแพร่กระจายไปยังกระดูก ก็จะส่งผลทำให้มีอาการปวดกระดูกและข้อได้เช่นกัน
ประเภทโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว
สามารถแบ่งประเภทของมะเร็งเม็ดเลือดขาว ออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่
1. Acute lymphocytic leukemia (Acute Lymphoblastic Leukemia หรือ ALL) สามารถพบได้ในเด็กอายุน้อยกว่า 10 ปี รวมถึงในผู้ใหญ่ที่มีอายุมากกว่า 65 ปีอีกดวย
2. Acute myelogenous leukemia (Acute Myeloid Leukemia (AML) หรือ acute nonlymphocytic leukemia) สามารถพบในผูใหญ่มากกว่าเด็ก
3. Chronic lymphocytic leukemia (CLL) พบได้บ่อยในผู้ใหญ่ที่มีอายุมากกว่า 55 ปี และสามารถพบในเด็กได้บ้าง แต่ไม่ค่อยส่งผลกระทบเท่าไหร่
4. Chronic myelogenous leukemia (CML) พบได้ในผู้ใหญ่ แต่ไม่ค่อยพบในเด็ก
สรุปแล้ว เราสามารถพบมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด AML และ CLL ได้ในผู้ใหญ่ ในขณะที่ เราสามารถพบมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด ALL ในเด็ก
