ต้นคริสต์มาส (POINSETTIA)
ข้อมูลทั่วไป
ชื่อวิทยาศาสตร์ Euphorbia pulcherrima Wild.
วงศ์ EUPHORBIACEAE
ชื่ออื่น ๆ บานใบ (เหนือ) โพผัน สองระดู (กรุงเทพ)
ลักษณะพืช ไม้พุ่มสูง 1-3 เมตร ใบคล้ายรูปไข่ปลายแหลม ขอบใบหยัก 2-3 หยัก ดอกสีเหลืองออกเป็นช่อที่ยอดโดยมีดอกเพศผู้ และ เพศเมียอยู่บนช่อเดียวกันและมีใบประดับสีแดงอยู่โดยรอบ ช่อเกสรตัวผู้มีจำนวนมาก
ส่วนที่เป็นพิษ น้ำยางขาว ใบ ลำต้น
สารพิษและสารเคมีอื่นๆ resin การเกิดพิษน้ำยางเมื่อถูกผิวหนัง จะระคายเคืองมาก ถ้ารับประทานเข้าไปจะทำให้กระเพาะอักเสบได้
การรักษา ล้างน้ำยางออกจากผิวหนังโดยใช้สบู่ และน้ำอาจให้ยาทา สเตียรอยด์ ถ้ารับประทานเข้าไปให้เอาส่วนที่ไม่ถูกดูดซึมออกใช้ activated charcoal ล้างท้อง หรือทำให้อาเจียร และรักษาตามอาการ
ความเป็นมาของต้นคริสต์มาส (POINSETTIA)
ในฤดูกาลแห่งความเหน็บหนาว วันประสูติแห่งพระเยซูเจ้ามาถึงแล้ว สาวกและผู้คนทั้งหลายล้วนมอบของขวัญที่วิเศษที่สุดให้กับพระเยซู แต่ PEPITA เด็กหญิงชาวเม็กซิกันผู้ยากไร้หาได้มีของขวัญใดแม้เพียงสักชิ้นเดียวในมือ แต่ด้วยดวงใจที่เปี่ยมล้นด้วยศรัทธา แม้ของที่ด้อยราคา อาจจะมีค่าในสายตาพระเยซูเจ้าได้ เธอจึงก้มลงเก็บวัชพืชริมทางเพื่อนำไปมอบให้พระคริสต์ ด้วยศรัธาอันยิ่งใหญ่ของเธอ วัชพืชนั้นกลับงอกงาม กลายเป็นช่อดอกไม้สีแดงสดสวยงาม นับแต่วันนั้นเป็นต้นมา
จากตำนานนี้ วัชพืชที่กลายเป็นช่อดอกไม้สวยงามนั้น จึงได้ชื่อว่า Flores de Noche Buena หรือ Flowers of the Holy Night ตามภาษาเม็กซิกันซึ่งเป็นถิ่นกำเนิดของต้นไม้ชนิดนี้ แต่คนไทยเรียกว่า ต้นคริสต์มาส เพราะต้นไม้ชนิดนี้จะสวยมากช่วงคริสต์มาส คือปลายเดือนธันวาคม เมื่อกลางคืนเริ่มนานกว่า 12 ชั่วโมง ใบเลี้ยงของต้น POINSETTIA จะเปลี่ยนเป็นสีแดง หลายคนเข้าใจว่าสีแดงที่เห็นนั้นคือดอก จึงเรียก ดอกคริสต์มาส
การที่ Flowers of the Holy Night กลายมาเป็นต้น POINSETTIA ก็เพราะว่า เมื่อปี ค . ศ .1820 JOEL ROBERTS POINSETT เอกอัคราชฑูตสหรัฐฯ คนแรกประจำประเทศเม็กซิกัน ได้เดินทางท่องเที่ยวไปตามชนบทเพื่อมองหาไม้แปลกใหม่ที่ไม่เคยพบมาก่อน แล้วพบพุ่มไม้สวยพุ่มหนึ่งมีสีแดงสดใสขึ้นอยู่บริเวณริมถนน จึงได้นำไม้นั้นกลับไปปลูกที่เรือนเพาะเลี้ยงต้นไม้ของเขาที่ South Carolina
แม้ Roberts Poinsett จะมีบทบาทที่สำคัญในฐานะสมาชิกรัฐสภาและนักการฑูตที่สามารถ แต่เขากลับเป็นที่รู้จักและจดจำในฐานะของบุคคลที่นำ POINSETTIA เข้ามาให้เป็นที่รู้จักและเผยแพร่ในสหรัฐฯเป็นคนแรกมากกว่า และชื่อของต้นไม้นี้ก็ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่เขานั่นเอง
ต่อมา Wilenow นักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน พบว่า POINSETTIA ที่ขึ้นแทรกในเรือนเพาะเลี้ยงต้นไม้ของเขา มีสีสดใสชวนตะลึง เลยตั้งชื่อ POINSETTIA ทางพฤกษศาสตร์ ว่า Euphorbia pulcherrima แปลว่าสวยมาก
ส่วนชาว Aztecs ซึ่งเป็นชุมชนอารยธรรมโบราณเรียก POINSETTIA ว่า Cuetlayochitl ในขณะที่ชาว Chile และ Peru เรียก POINSETTIA ว่า Crown of the Andes การที่ต้นคริสมาสมีหลากหลายชื่อนี้ สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมที่เป็นสากลของต้นคริสมาสเป็นอย่างยิ่ง
สำหรับประเทศไทยนั้น เริ่มนิยมใช้ต้นคริสต์มาสในการเป็นไม้ประดับเมื่อ 5-6 ปีที่แล้ว โดยมีแหล่งเพาะปลูกอยู่ในแถบภาคอิสานและภาคเหนือ โดยเฉพาะที่อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย จากการที่ลมหนาวจะพัดเข้าทางภาคอีสานก่อนภาคเหนือ ทำให้ POINSETTIA จากทางภาคอีสานจะสวยและสมบูรณ์ก่อนที่ปลูกในภาคเหนือและสามารถส่งมาขายช่วงก่อนคริสต์มาสและปีใหม่ได้ทัน
POINSETTIA เป็นพรรณไม้ทีปลูกที่แสงแดดกึ่งรม ปลูกเป็นไม้ประดับได้ทั้งกลางแจ้งและปลูกเป็นไม้กระถางภายในอาคาร ปลูกได้ดีในดินร่วนซุย
POINSETTIA มีมากกว่า 100 พันธุ์ที่แตกต่างกัน มีการเรียกชื่อที่หลากหลายออกไปอีกหลายชื่อเช่น Lobster Flower หรือ Flame Leaf Flower
โดยในสหรัฐอเมริกานั้น แหล่งเพาะปลูกที่สำคัญคือ California และเป็นไม้ที่ได้รับความนิยมถึงขั้นจัดงานวัน National Poinsettia Day ขึ้นทุกปีเลยทีเดียว
ขอบคุณข้อมูลจาก
www.pharm.chula.ac.th
https://bowchan.exteen.com/20071128/poinsettia
