23 กันยายน พ.ศ.2469 : วันเกิด จอห์น โคลเทรน นักเทเนอร์แซ็กโซโฟนแจ๊สผู้ยิ่งใหญ่ชาวอเมริกัน
23 กันยายน พ.ศ. 2469 วันเกิด จอห์น โคลเทรน (John William Coltrane) นักเทเนอร์แซ็กโซโฟนแจ๊สผู้ยิ่งใหญ่ชาวอเมริกัน เกิดที่เมืองแฮมเล็ต มลรัฐนอร์ท แคโรไลนา ในสมัยที่ยังมีการแบ่งแยกสีผิวกันอย่างรุนแรง โคลเทรนเติบโตมาด้วยการอบรมเลี้ยงดูแบบชนชั้นกลางทางใต้ เรียนศาสนาผ่านการร้องเพลงสวดในโบสถ์ พ่อของเขาเล่นเครื่องดนตรีได้หลายชิ้น โคลเทรนเริ่มเล่นอี-แฟลต ฮอร์น (E-Flat Horn) และเปลี่ยนเป็นคลาริเน็ตในวงประจำโรงเรียนไฮสคูล ในสมัยนั้นดนตรีสวิง (Swing) และบิ๊กแบนด์ (Big Band) กำลังเบ่งบานอยู่ในอเมริกา โคลเทรนได้ทำความรู้จักแจ๊สผ่านทางวิทยุ โทรทัศน์ ภาพยนตร์ และตามตู้เพลงต่าง ๆ จนหันมาสนใจดนตรีแจ๊สอย่างจริงจัง ในระหว่างที่เรียนไฮสคูลปีสุดท้ายเขาก็เปลี่ยนมาเล่นอัลโต-แซ็กโซโฟน โดยได้แรงบันดาลใจจาก เลสเตอร์ ยัง (Lester Young) และ จอห์นนี ฮ็อดจ์ส (Johnny Hodges) สองนักดนตรีผู้สร้างตัวตนให้แซ็กโซโฟนโดดเด่นในเวทีแจ๊ส ในปี 2486 เขาก็ย้ายไปอยู่ที่เมืองฟิลาเดลเฟีย มลรัฐเพนซิลวาเนีย เรียนดนตรีเพิ่มเติม จนกระทั่งถูกเรียกตัวไปรับใช้ชาติในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ประจำตำแหน่งนักดนตรีแห่งกองทัพเรือที่ฮาวายระหว่างปี 2488-2489 หลังจากสงครามเขาเปลี่ยนมาใช้เทเนอร์-แซ็กโซโฟน ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นอวัยวะส่วนหนึ่งของเขาตราบจนวาระสุดท้ายของชีวิต หลังสงครามเขาออกมาทำงานหลายอย่าง และเล่นดนตรีไปด้วย โดยเป็นมือแซ็กฯ ในวงของ เอ็ดดี “คลีนเฮด” วินสัน (Eddie “Cleanhead” Vinson) จากนั้นก็ย้ายไปเล่นกับวงบิ๊กแบนด์ของ ดิซซี กิลเลสปี (Dizzy Gillespie) เมื่อแจ๊สพัฒนามาถึงยุค "บีบ๊อพ” (Bebop) โดยมีหัวขบวนเป็นนักอัลโต-แซ็กฯ หัวขบถอย่าง ชาร์ลี พาร์คเกอร์ (Charlie "Bird" Parker) วงของกิลเลสปีจึงต้องต้องย่อเป็นวงขนาดเล็กในปี 2494 ในช่วงนี้โคลเทรนก็เริ่มใช้เฮโรอีน (เลิกได้ในปี 2500) หลังจากนั้นเขาออกมาตั้งวงกับ จิมมี ฮีต (Jimmy Heath) เริ่มทดลองซาวด์ดนตรีใหม่ ๆ และได้อัดแผ่นเสียงอัลบัมแรกของตัวเองคือ "Blue Train” ในปี 2500 เมื่อ ไมล์ส เดวิด (Miles David) มาเห็นฝีมือจึงชักชวนเข้าร่วมวงควินเต็ต (Quintet--วงห้าชิ้น) ในปี 2501 ในช่วงนี้โคลเทรนได้ฝากผลงานยอดเยี่ยมไว้หลายชุดในนามของวง "ไมล์ส เดวิด ควินเต็ต” (Miles David Quintet) อาทิ ’Round About Midnight, Relaxin’, Workin’, Cookin’ และ Kind of Blue เมื่อเห็นว่าไมล์สเดินไปในวิถีโมดัลแจ๊ส (Modal Jazz) และมุ่งสู่วิถีทางการตลาด โคลเทรนก็เริ่มมุ่งหาแนวทางใหม่ ๆ ในปี 2503 เขาก็ออกมาฟอร์มวงควอเต็ต (Quatet—วงสี่ชิ้น) ของตัวเอง ร่วมกับ แม็คคอย ไทเนอร์ (McCoy Tyner) เปียโน, เอลวิน โจนส์ (Elvin Jones) กลอง และ จิมมี การ์ริสัน (Jimmy Garrison) เบส ภายหลังได้มี อีริค ดอลฟี (Eric Dolphy) อัลโต-แซ็กฯ และ ฟาโรห์ แซนเดอร์ (Pharoah Sanders) เข้ามาแทน ได้ออกผลงานระดับคลาสสิคไว้หลายชิ้น เช่น My Favorite Things, Impression และ Giant Steps ภายหลังเขาเริ่มหันหน้าเข้าหาศาสนา พระเจ้า การทำสมาธิ โดยใช้แซ็กโซโฟนเป็นพาหนะมุ่งเข้าสู่จิตวิญญาณ กลายเป็นอัลบั้มอมตะตลอดกาลคือ A Love Supreme ในเดือนธันวาคมปี 2507 หลังจากนั้นโคลเทรนก็มุ่งข้าสู่ “ตัวตน” ในวิถีฟรีแจ๊ส (Free Jazz) ออกอัลบั้มก้าวหน้าออกมาอีกหลายชิ้น อาทิ Transition, Sun Ship, Ascension, Meditations และอัลบั้มสุดท้ายคือ Interstellar Space ก่อนจะเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งตับในวันที่ 17 กรกฎาคม 2510 ในวัยเพียง 40 ปี โคลเทรนนับเป็นหนึ่งในนักดนตรีแจ๊สหัวก้าวหน้า (Avant-garde Jazz) ผู้ถากถางวิถีแห่งฟรีแจ๊สให้แก่ดนตรีแจ๊สสมัยใหม่ และนับเป็นนักแซ็กโซโฟนที่มีอิทธิพลอย่างมากต่อวงการดนตรีแจ๊ส และดนตรีแขนงอื่น ๆ ตราบจนทุกวันนี้
