ขอพูดถึงต้นเหตุของการฉี่ผิดปกติ
ต้นเหตุคือ ก้อนนิ่วในไตในกระเพาะปัสสาวะหรือในท่อปัสสาวะ ถ้าเรียกเป็นภาษาแพทย์ก็ว่า "RENAL CALCULUS" ถ้ามีก้อนเดียวเป็น CALCULUS แต่ถ้ามีหลายก้อนก็เป็น RENAL CALCULI
ก้อนนิ่วเกิดจากความผิดปกติของการย่อยร่วมกับการหมุนเวียนของระบบย่อยร่วมกับระบบขับถ่าย อาหารบางอย่างที่เรากินเข้าไปมีพวกเกลือแร่มากเกินไปประกอบกับการหมุนเวียนและการทำงานในระบบต่างๆไม่สมบูรณ์ จึงทำให้เกิดก้อนเกลือแร่เหล่านี้ตกค้างอยู่ในไต กระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ
เกลือแร่ที่จับตัวเป็นก้อน ได้แก่ เกลือแร่ ประเภท กรดยูริค (Uric Acid) ฟอสเฟต (Phos phate) และก้อนผลึกจากแคลเซียม
เรามีไตสองข้างอยู่ระดับใต้ซี่โครง ด้านหลังของไตสองข้างนี้มีท่อไตต่อลงมาถึงกระเพาะปัสสาวะ (URETER) จากกระเพาะปัสสาวะจะมีท่อปัสสาวะ (URETARA) ฉะนั้น เวลาเราเป็นนิ่ว ก้อนนิ่วจะมีก้อนเดียวหรือหลายก้อนก็ตามจึงสามารถตกค้างอยู่ในที่ต่างๆได้ถึง 4 แห่ง คือ ที่ไต ท่อไต กระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ ก้อนนิ่วอาจจะเป็นก้อนเล็กๆอยู่ในไตหรือต่อมาจะเลื่อนมาอยู่ที่ท่อไต จากนั้นเลื่อนต่อมาถึงกระเพาะปัสสาวะ แล้วก็เลื่อนมาถึงจุดสุดท้ายที่ท่อปัสสาวะ ถ้าเป็นก้อนเล็กๆอาจจะอยู่ในไตหรือกระเพาะปัสสาวะได้พร้อมกัน แต่การจะอยู่พร้อมกันหมดทั้ง 4 แห่งนั้น ยังไม่เคยได้ยิน ระหว่างที่ก้อนนิ่วเป็นก้อนเล็กๆนั้น อาจจะเคลื่อนมาติดอยู่ในท่อไต หรือท่อปัสสาวะได้ การติดค้างอยู่ในท่อใดท่อหนึ่ง จะสร้างความเจ็บปวดมาก และหลายคนฉี่ไม่ออก เพราะก้อนนิ่วอุดตันในท่อสองแห่งนี้
แต่ถ้าก้อนนิ่วเคลื่อนมาถึงกระเพาะปัสสาวะและตกค้างอยู่ที่นั่น ถ้าเป็นก้อนแคลเซียมมันอาจจะสะสมตัวเองเป็นก้อนโตขึ้นๆ เคยพบว่า บางคนมีก้อนนิ่วโตขนาดกำปั้นของตัวเองก็ยังมี ผู้ป่วยของไทยเราพบมากที่สุด คือ คนจากภาคอีสาน
เมื่อก้อนนิ่วติดอยู่ในท่อไตหรือท่อปัสสาวะ อาการที่เกี่ยวกับ "ฉี่" คือ ผู้ป่วยมักจะฉี่ไม่ออก บางครั้งฉี่ออกมากะปริบกะปรอยและมีเลือดปนออกมาด้วย อาการทั่วๆไปนอกจากเกี่ยวกับฉี่แล้ว คือ จะมีอาการปวด ปวดถี่ๆหรือปวดๆหยุดๆ การปวดจะเป็นการปวดบริเวณหลังใต้บั้นเอว บางคนมีไข้ต่ำๆหรือบางครั้งไข้ก็ขึ้นสูงได้ ถ้าประกอบกับติดหวัดหรือเชื้ออย่างอื่นด้วย จะแถมด้วยอาการคลื่นไส้ก็มี โดยเหตุที่การฉี่ผิดปกติแบบนี้เกิดจาก ก้อนนิ่วโดยตรง ถ้าแก้ต้นเหตุได้ การฉี่ผิดปกติก็จะหายไป
อย่างไรก็ตาม ถ้าก้อนนิ่วไม่โตมากและไม่ไปอุดท่อไตหรือท่อปัสสาวะ ผู้ป่วยก็พอจะฉี่ได้บ้างไม่ได้บ้าง แพทย์บางคนจะให้ยาประเภทช่วยให้กล้ามเนื้อหย่อน กล้ามเนื้อที่ท่อปัสสาวะก็จะขยาย และบางครั้งก้อนนิ่วก็หลุดตามปัสสาวะออกมาด้วย อย่างไรก็ตาม ถ้านิ่วไม่ได้หลุดออกมา คงต้องอาศัยการผ่าตัด แต่ปัจจุบันนี้การผ่าตัดใหญ่ดูจะไม่จำเป็น เพราะมีเครื่องมือสลายนิ่วด้วยคลื่นเสียงที่เรียกว่า ลิทโฮทริบเตอร์ ( LITHOTRIPTOR)
ที่มาข้อมูลและภาพ cheewajit.com
