ละมั่ง สัตว์ป่าสงวน ๑ ใน ๑๕ ชนิดของไทย เป็นสัตว์ตระกูลกวาง ปัจจุบันมีสถานะใกล้สูญพันธุ์ ไม่พบในป่าธรรมชาติมานานกว่า ๕๐ ปี ครั้งหนึ่งผืนป่าเมืองไทยตั้งแต่กลางด้ามขวานขึ้นไปเคยชุกชุมด้วยละมั่ง ๒ สายพันธุ์ คือพันธุ์ไทย (Rucervus eldii siamensis) และพันธุ์พม่า (Rucervus eldii thamin) ทว่าทั้งสองสายพันธุ์ต่างทยอยสูญพันธุ์เนื่องจากถูกล่าและผืนป่าถูกบุกรุก ปัจจุบันคงเหลือเพียงละมั่งในสวนสัตว์ และละมั่งเพาะเลี้ยงในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าเท่านั้น
IUCN-องค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ ประเมินสถานภาพประชากรละมั่งอยู่ในระดับเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ ขณะที่ CITES-อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้จะสูญพันธุ์ จัดละมั่งไว้ในกลุ่มชนิดพันธุ์ขึ้นบัญชีหมายเลข ๑ หมายถึงห้ามซื้อขายโดยเด็ดขาด เว้นแต่เพื่อการศึกษาวิจัย เพาะพันธุ์เท่านั้น
ในสวนสัตว์หรือสถานีเพาะเลี้ยง แม้ละมั่งจะขยายพันธุ์ได้ดี แต่ด้วยจำนวนพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ที่มีอยู่อย่างจำกัด ประเมินว่าทั่วประเทศมีละมั่งพันธุ์ไทยเหลืออยู่ราว ๕๐ ตัว ละมั่งพันธุ์พม่าราว ๑,๐๐๐ ตัว ทำให้เกิดปัญหาการผสมพันธุ์กันเองระหว่างละมั่งพี่ละมั่งน้องจนลูกละมั่งมีสุขภาพไม่แข็งแรงสมบูรณ์ ปากแหว่ง ตาบอด การพัฒนาเทคโนโลยีเกี่ยวกับการสืบพันธุ์ อาทิ การเก็บเชื้ออสุจิแช่แข็ง การผสมเทียม จึงเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยแก้ปัญหาความไม่สมบูรณ์ของสายพันธุ์และช่วยรักษาพันธุกรรมที่ดีของละมั่งเอาไว้
ย้อนเวลากลับไปราว ๒ ปี ความสำเร็จในการเพาะพันธุ์ละมั่งด้วยการผสมเทียมนับเป็นก้าวแรกให้องค์การสวนสัตว์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ เดินหน้าวิจัยเพื่อเพาะพันธุ์ละมั่งจากการปฏิสนธิภายนอก หรือเรียกว่าการผลิตตัวอ่อนหลอดแก้ว (IVF-In Vitro Fertilization)
ดร.บริพัตร ศิริอรุณรัตน์ หัวหน้าทีมวิจัยจากสำนักอนุรักษ์ วิจัย และการศึกษา องค์การสวนสัตว์ฯ อธิบายกระบวนการผลิตตัวอ่อนหลอดแก้วว่า
