เชื่อว่าหลาย ๆ บ้านยังคงใช้วิธีทำโทษด้วยการตี หรือลงไม้ลงมือกับลูกกันอยู่ แต่การฝึกระเบียบวินัยให้ได้ผลดี ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีบังคับลงโทษให้เจ็บตัว หรือดุว่าให้เจ็บใจเสมอไป เพราะวิธีดังกล่าวจะยิ่งทำให้พฤติกรรมดี ๆ ไม่ปรากฎ แต่กลับได้พฤติกรรมไม่พึงประสงค์มาแทนได้
บอกเล่าได้จาก พญ.สุธีรา ริ้วเหลือง จิตแพทย์กลุ่มงานจิตเวช สาขาจิตเวชเด็ก และวัยรุ่น รพ.พระนั่งเกล้าฯ การลงโทษเด็กด้วยการตีบ่อย ๆ อาจทำให้เด็กดื้อไม้ ดื้อมือ กลายเป็นเด็กต่อต้าน และไม่เชื่อฟังพ่อแม่ไปเลยก็ได้ ทั้งยังเป็นการหล่อหลอมให้เด็กซึมซับความรุนแรงและนำไปใช้กับผู้อื่นอีกด้วย ดังนั้น วิธีลงโทษเด็กที่ได้ผลดีโดยไม่ต้องตีมีอยู่หลายวิธี เช่น การงดการให้ของรางวัล หรืออาจฝึกให้รับผิดชอบในสิ่งที่ทำผิด เช่น ทำน้ำหกก็ต้องเช็ดเอง หรือลงโทษด้วยการให้ไปคัดลายมือ เป็นต้น
"ถ้าลงท้ายด้วยการตี อะไรก็ตี สักวันลูกอาจจะแบมือมาหาเรา โอเคหนูผิด ตีหนูสิ แต่ถามว่าเข้าไปในจิตใจลูกไหม หมอเชื่อว่าไม่ค่ะ ลูกจะไม่เข้าใจเลยว่า พ่อแม่ตีไปเพื่ออะไร ทางที่ดี พ่อแม่ควรมีกฎกติกาชัดเจน ไม่ควรลงโทษลูกด้วยคำพูดที่ทำลายคุณค่าของเด็ก เช่น แม่ไม่รักเด็กเกเร ทำแบบนี้ไม่ใช่ลูกแม่ เพราะเด็กอาจรู้สึกแย่ และน้อยใจพ่อแม่ได้"
สำหรับบ้านที่เห็นว่า "การตี" คือวิธีการลงโทษที่ได้ผล และสามารถแก้ปัญหาพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ของลูกได้ เรื่องนี้ คุณหมอบอกว่า ไม่ได้ห้าม แต่การตีควรมีการตกลง และทำความเข้าใจกับลูกก่อนว่า เขาจะถูกตีก็ต่อเมื่อทำผิดในเรื่องใด ไม่ใช่ตีสุ่มสี่สุ่มห้า
"ตีได้ค่ะ แต่อาจจะตีที่มือเบา ๆ เพื่อให้รู้ ไม่ใช่ตีแบบใส่อารมณ์ แต่สำหรับบางบ้านที่ใช้รูปแบบการตีแล้วเห็นว่ามันได้ผล โอเค ไม่ว่ากัน แต่ควรมีการคุยและตกลงกับลูกก่อนว่า ถ้าหนูทำผิดในลักษณะนี้นะ ต้องถูกตีในลักษณะนี้นะ ที่สำคัญ ต้องคุยให้ลูกเกิดการยอมรับ เช่น เวลาลูกดื้อ หรือทำผิด เราอาจบอกลูกว่า เราตกลงกันว่าอย่างไรจ้ะ ลูกออกจากบ้าน และกลับบ้านดึก ต้องถูกตีใช่ไหมลูก ซึ่งเด็กจะปฏิเสธแน่นอน แต่คุณพ่อคุณแม่ควรทำหน้าที่ชี้แจงให้ลูกฟังต่อไปว่า ไม่ได้ลูก แม่อยากให้ลูกเป็นคนที่ตรงต่อเวลา และซื่อสัตย์กับคำพูด ซึ่งแม่้เชื่อว่าลูกทำได้ แต่ถึงอย่างไร ลูกก็จะต้องถูกลงโทษตามที่เราตกลงกันไว้นะ การพูดในลักษณะนี้ก็เพื่อให้เขาได้กลับไปคิด และรู้ด้วยตัวเขาเอง ไม่จำเป็นต้องฟาดกันตอนนั้น ถ้าเขาพร้อมที่จะรับผิดก็โอเค แต่ถ้าไม่ยอมก็ควรใจเย็น ๆ ไม่ใช่โมโหและลงไม้ลงมือกับลูก" พญ.สุธีราแนะ
รวมวิธีลงโทษเด็กที่ได้ผลดีโดยไม่ต้องตี
- Time out เป็นการแยกเด็กไปอยู่ตามลำพังโดยไม่ได้รับความสนใจ และไม่มีกิจกรรมใด ๆ ประมาณ 1-2นาที แต่ยังคงต้องอยู่ในสายตาพ่อแม่ซึ่งไม่ใช่การขังเดี่ยว สามารถใช้วิธีนี้กับเด็กที่เข้าใจคำสั่งง่าย ๆ ได้ หรือในช่วงประมาณ 4-5ขวบ ส่วนในเด็กโตมักใช้ไม่ค่อยได้ผล
- งดกิจกรรมที่ต้องการหรือชื่นชอบ เช่น ทำการบ้านไม่เสร็จอดไปเตะฟุตบอล สามารถใช้ได้ตั้งแต่เด็ก 6ขวบเป็นต้นไป เนื่องจากเริ่มเข้าใจเงื่อนไขง่าย ๆ ได้แล้ว
"วิธีนี้เด็กมีการต่อรองแน่นอน แต่สิ่งสำคัญ คุณพ่อคุณแม่ต้องหนักแน่น และมั่นคงกับวินัยที่เราร่วมกันตั้งขึ้น ไม่ใช่โหดร้าย แต่พยายามใช้หลักของเหตุและผลพูดคุยกัน แล้วเชื่อเถอะค่ะว่า ลูกจะเติบโตเป็นเด็กที่ใช้เหตุและผล ไม่ใช่อารมณ์ในการแก้ปัญหาทั้งต่อตัวเอง และผู้อื่น" จิตแพทย์กลุ่มงานจิตเวช สาขาจิตเวชเด็ก และวัยรุ่นอธิบายเสริม
- ฝึกให้ลูกรับผิดชอบ และชดเชยในสิ่งที่ทำผิด เช่น ให้คัดลายมือ หรือทำน้ำหกก็ต้องเช็ดเอง เป็นต้น
นอกเหนือจากวิธีในข้างต้นแล้ว บ้านไหนพอจะมีวิธีอื่น ๆ ที่น่าสนใจ และเห็นควรแก่การแบ่งปัน เข้ามาแลกเปลี่ยนกันได้ทางกล่องแสดงความคิดเห็นด้านล่างนี้ เผื่อว่าจะเป็นแนวทางให้แก่ผู้อ่านท่านอื่น ๆ กันได้บ้างไม่มากก็น้อย
แหล่งที่มา : https://www.thaihealth.or.th/healthcontent/article/27879
