สารานุกรม ( Encyclopedias) คือ หนังสือที่รวบรวมความรู้อันเป็นพื้นฐานในทุกสาขาวิชาหรือรวบรวมความรู้ในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่งโดยเฉพาะแล้วนำมาเรียบเรียงไว้ตามลำดับอักษร เหมาะสมที่จะทำการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง ความรู้ที่ได้จากหนังสือสารานุกรม ใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงที่มีความน่าเชื่อถือสูงได้ทันที
ประเภทของสารานุกรม
การแบ่งประเภทของสารานุกรมนั้นสามารถจำแนกได้เป็น 3 ลักษณะ ดังนี้
1. การแบ่งประเภทของสารานุกรมตามขอบเขตของเนื้อหาวิชา
การแบ่งในลักษณะนี้สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ สารานุกรมทั่วไปและสารานุกรมเฉพาะวิชา
1.1 สารานุกรมทั่วไป (Gerneral Encyclopedias)
สารานุกรมทั่วไป ได้แก่ สารานุกรมที่รวบรวมความรู้ทุกแขนงวิชา มีทั้งให้ข้อมูลอย่างละเอียดและอย่างสังเขป อธิบายเรื่องราวเพื่อเป็นพื้นฐานความรู้เกี่ยวกับศาสตร์ทุกแขนงของมวลมนุษย์นับตั้งแต่โบราณกาลจนกระทั่งปัจจุบัน
1.2 สารานุกรมเฉพาะวิชา ( Subject Encyclopedias)
สารานุกรมเฉพาะวิชา ได้แก่สารานุกรมที่รวบรวมความรู้วิชาใดวิชาหนึ่ง หรือรวบรวมเรื่องราวแขนงใดแขนงหนึ่งโดยเฉพาะอธิบายเรื่องราวละเอียดลึกซึ้งกว่าสารานุกรมทั่วไป
2. การแบ่งประเภทของสารานุกรมตามระดับอายุการใช้
การแบ่งประเภทของสารานุกรม ในลักษณะนี้สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ สารานุกรมสำหรับเยาวชน และสารานุกรมสำหรับผู้ใหญ่
2.1 สารานุกรมสำหรับเยาวชน (Encyclopedias for Children and Young Adults)
สารานุกรมสำหรับเยาวชนเป็นสารานุกรมที่จัดทำขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมายจะเสนอเรื่องราวในสาขาวิชาความรู้ต่างๆ โดยการอธิบายเนื้อหาวิชาโดยสังเขป ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย บทความมีขนาดกะทัดรัดจบสมบูรณ์ในตัวเอง มีภาพประกอบเป็นจำนวนมาก สารานุกรมสำหรับเยาวชนมีทั้งสารานุกรมทั่วไปและสารานุกรมเฉพาะวิชา
2.2 สารานุกรมสำหรับผู้ใหญ่ (Encyclopedias for Adult)
สารานุกรมสำหรับผู้ใหญ่ คือ สารานุกรมที่จัดทำขึ้นเพื่อรวบรวมความรู้ในสาขาวิชาต่างๆ ให้ข้อมูลที่ละเอียดและลึกซึ้งกว่าสารานุกรมสำหรับเยาวชน ใช้ภาษาที่ยากและเป็นวิชาการ บทความมักจะมีขนาดยาวเพื่อครอบคลุมเนื้อหาวิชาอย่างกว้างขวาง สารานุกรมประเภทนี้มีทั้งสารานุกรมทั่วไป และสารานุกรมเฉพาะวิชา
3. การแบ่งประเภทของสารานุกรมตามจำนวนเล่ม
การแบ่งสารานุกรมในลักษณะนี้สามารถ แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ สารานุกรมหลายเล่มจบ และสารานุกรมเล่มเดียวจบ
3.1 สารานุกรมหลายเล่มจบ (Multi-Volume Works)
สารานุกรมประเภทนี้บางครั้งนิยมเรียกว่า สารานุกรมประเภทชุด (Set) เป็นสารานุกรมที่มีทั้งประเภทสารานุกรมทั่วไปและสารานุกรมเฉพาะวิชา ครอบคลุมทั้งสารานุกรมสำหรับผู้ใหญ่และสารานุกรมสำหรับเยาวชน
3.2 สารานุกรมเล่มเดียวจบ (Single- Volume Encyclopedias)
สารานุกรมเล่มเดียวจบเป็นสารานุกรมที่ให้ข้อเท็จจริงอย่างย่อๆ บทความมีขนาดกะทัดรัด เหมาะสำหรับใช้ตอบคำถามที่ต้องการคำตอบทันทีได้อย่างมีประสิทธิภาพและประหยัด บทความมักจะจัดเรียงตามลำดับตัวอักษรแบบพจนานุกรม ไม่มีดรรชนีสำหรับค้นเรื่อง ในสารานุกรมเล่มเดียวจบจะมีบทความโดยเฉลี่ยประมาณ 15,000 ถึง 25,000 บทความ
