ธุรกิจบุหรี่ เป็นอีกหนึ่งความขัดแย้งทางสังคม ธุรกิจ และจริยธรรม ที่ยังไม่มีใครขบคิดหาทางออกที่เหมาะสมสำหรับทุกฝ่ายได้ ในเมื่อบ้านเรายังมีการเปิดเสรีสำหรับการนำเข้า และจำหน่ายบุหรี่ ซึ่งเรารู้กันดีอยู่ว่า เป็นประเภทหนึ่งของยาเสพติด ดังนั้น การรณรงค์เพื่อลดการสูบบุหรี่ของภาครัฐในบางครั้งจึงเหมือนกับการโยนงบประมาณทิ้งเปล่าไปอย่างน่าเสียดาย ในเมื่อเจ้าของธุรกิจยังคงโหมกระหน่ำโฆษณาเพื่อสร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อสินค้า ในแง่ของการทำกิจกรรมเพื่อสังคม สวนทางกับตัวสินค้าที่เป็นภัยต่อสุขภาพของผู้ซื้อ
สื่อ จึงเป็นหนึ่งกลไกหลักในกิจกรรมทั้งหมดนี้ โดยสื่อที่ถูกเผยแพร่ออกไปสู่สายตาผู้บริโภค ทั้งจากภาครัฐ ในการรณรงค์ให้คนไทยลด ละ เลิก บุหรี่ และสื่อ ที่ออกมาจากฟากฝั่งของบริษัทเจ้าของ และผู้ผลิตจำหน่ายบุหรี่ ที่ต้องการสะท้อนภาพลักษณ์ที่ดีทางสังคมของตนเอง ด้วยการโหมทำกิจกรรมเพื่อประโยชน์สาธารณะ สวนทางกับโทษของสินค้าที่ตนเองจัดจำหน่าย ทั้งหมดนี้ ผู้คิด และผู้สร้าง สื่อ จึงถูกดึงเข้ามาพูดคุยกัน เพื่อให้มีการผลิตสื่อที่สื่อสารอย่างตรงไปตรงมาสู่กลุ่มผู้บริโภค ให้ตระหนัก และเข้าใจถึงภัยอันตรายที่เกิดจากการสูบบุหรี่ ไม่เพียงแต่ตัวผู้สูบเท่านั้น แต่ผู้คนที่อยู่ข้างเคียงก็จะได้รับผลกระทบไปด้วย
โครงการ i-care องค์กรสร้างสรรค์สื่อเพื่อสังคม โดยการสนับสนุนของ สสส. หรือ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ และมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ เป็นโครงการที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อสร้างสรรค์สื่อยุคใหม่ และออกแบบสื่อเพื่อรณรงค์ให้ผู้บริโภคได้ตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ และการเอารัดเอาเปรียบ รวมทั้งการโฆษณาของผู้ประกอบการเพื่อให้ภาพลักษณ์ของบริษัท และสินค้าถูกบิดเบือนไป
จุฑามาศ ภัคกิตติรัฐ นักศึกษาสาขาการโฆษณา คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นหนึ่งในทีมงานที่ออกแบบโปสเตอร์และสื่อวีดีโอ เพื่อรณรงค์ให้บริษัทผู้จำหน่ายบุหรี่หยุดโฆษณาประชาสัมพันธ์ตัวเองในแง่ดี หรือในเรื่องการทำประโยชน์ให้กับสังคมเพื่อลบภาพของบริษัทผู้จำหน่ายสินค้าที่เป็นพิษเป็นภัยต่อสุขภาพ กล่าวว่า การทำสื่อเพื่อรับผิดชอบต่อสังคม มีผลกระทบต่อผู้รับสาร คนไทยมักจะจดจำโฆษณาที่เป็นเชิงบวกได้ดี และมักจะสนับสนุนผลิตภัณฑ์หลายอย่างที่มีผลงานเชิงสังคม และสร้างประโยชน์สาธารณะ เช่น การบริจาคเงิน การให้ทุนทำกิจกรรม การมอบสิ่งของเครื่องใช้
แต่สำหรับบุหรี่ ทุกคนรู้กันดีว่าเป็นสินค้าที่มุ่งทำลายสุขภาพของผู้บริโภค และโดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มเยาวชนที่มีอัตราการสูบมากขึ้น ดังนั้นการส่งเสริมการขายด้วยการทำโฆษณาประชาสัมพันธ์ด้าน CSR ก็เท่ากับเป็นการดึงความสนใจจากเยาวชนให้กลายเป็นนักสูบหน้าใหม่ได้
จุฑามาศได้ออกแบบสื่อโปสเตอร์ภาพของลูกยกมือไหว้ขอบคุณธุรกิจบุหรี่ ประกอบกับภาพอีกด้านที่แสดงถึงพ่อของเขาเสียชีวิตจากการสูบบุหรี่ ซึ่งเป็นข้อเท็จจริงที่สะท้อนว่า บุหรี่คือสารพิษที่ทำร้ายทุกคน และเป็นความจริงที่พ่อค้าบุหรี่ต้องยอมรับ
โฆษณาของพวกเราต้องการบอกว่า หยุดพฤติกรรมการทำ CSR จะเป็นทางออกที่ดีที่สุด สำหรับโรงงานผลิตบุหรี่และบริษัทตัวแทนจำหน่ายไม่ว่าจะเป็นต่างชาติ หรือคนไทยก็ตาม แต่เราต้องการเน้นที่การสื่อสารให้ผู้บริโภคได้ทราบ จึงจำเป็นต้องงัดกลยุทธ์เรื่องผลกระทบเชิงจิตใจและภาพความสัมพันธ์พ่อลูกออกมาใช้ เพื่อให้เกิดคุณค่าเชิงสร้างสรรค์สังคมมากขึ้น เธอกล่าว
อันที่จริงแล้ว หลายฝ่ายก็ออกมาบอกว่า การเดินหน้าเข้าสู่สังเวียนของสิงห์อมควันนั้น อยู่ที่การตัดสินใจ และการเลือกเดินจากแวดวงบุหรี่ ก็เป็นการตัดสินใจ และความแน่วแน่ของผู้สูบเอง ดังนั้นการทำงานด้านสื่อโฆษณาประชาสัมพันธ์เพียงอย่างเดียว อาจไม่ใช่หนทางที่จะกำจัดบุหรี่ออกจากสังคมไทย หากแต่อยู่ที่กำลังใจ และความมุ่งมั่นของตัวบุคคลนั้นๆ เองด้วย
แต่การรณรงค์ให้บริษัทเจ้าของผลิตภัณฑ์บุหรี่ ออกมาพูดคุยทางตรงกับผู้สูบ และลดการสร้างภาพ น่าจะเป็นอีกหนึ่งทางออกที่จริงใจระหว่างกัน ในทางตรงกันข้าม บริษัทที่โฆษณา ประชาสัมพันธ์ถึงพิษภัยของบุหรี่ ด้วยการออกเสียงเตือนลูกค้าที่สูบ ก็อาจได้รับเสียงตอบรับที่ดีขึ้นจากสังคม มากกว่าที่จะมุ่งสร้างภาพบริษัทที่ทำความดีเพื่อสังคมก็เป็นได้
แหล่งที่มา : https://www.thaihealth.or.th/
