ปัญหา ทำไมกระบวนแห่ต่างๆ เช่นแห่พระบรมศพเป็นต้น จึงเริ่มต้นที่วัดพระเชตุพน
ตอบ แต่แรกสร้างกรุงรัตนโกสินทร์มา ถนนหนทางไม่ค่อยจะได้ใช้กันนัก โดยมากใช้แต่ทางเดินเท้าและทางเรือ จนถึงสมัยรัชกาลที่ ๔ ปรากฏว่ามีการใช้รถพาหนะขี่ไปมาบ้าง ถนนใหญ่ในพระนครแต่เดิมมีสายเดียว คือ ถนนสนามชัย ตั้งแต่ปากคลองตลาดไปจนสะพานเสี้ยว ผ่านทั้งวังหลวงและวังหน้าในพระนครตั้งแต่ก่อนรัชกาลที่ ๔ มีถนนเสาชิงช้าอีกสายหนึ่งไปถึงประตูผี เป็นถนนเล็กๆ มีเจ๊กปลูกร้านรวงเล็กๆ อยู่ ในถนนสายนั้นมีวัดสำคัญคือวัดสุทัศน์ แล้วมีถนนหน้าพระลานอีกสายหนึ่งย่อมกว่าถนนสนามชัยมาลงท่าช้าง แล้วมีอีกสายหนึ่งคือ ถนนหน้าพระธาตุ จากประตูวิเศษชัยศรีไปประตูวังหน้า รอบกำแพงพระนครเวลานั้น ข้างในยังมีเนินดินถมออกมาสำหรับเอาปืนขึ้นกำแพง เพิ่งขนดินออกเมื่อรัชกาลที่ ๕ นี่เอง ทำให้ถนนรอบกำแพงกว้างขึ้นอย่างที่เห็นอยู่ ถนนนอกจากถนนสยามชัยมีถนนหน้าพระลานเป็นอย่างกว้างคือสามศอก
เมื่อพระพุทธเจ้าหลวงเสวยราชย์ไปสิงคโปร์กลับมา จะทำถนนเสาชิงช้า ปลูกเป็นตึกสองชั้นอย่างเมืองฝรั่ง กล่าวว่าถนนเดิมแคบนักขอขยายออกไปอีก สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์กราบทูลว่ากว้างสี่วาก็พอ ไม่ควรให้เกินกว่านั้น เพราะถ้ากว้างนัก จะถางหญ้าไม่ไหวเวลาหญ้ารก ถนนเจริญกรุงทำให้สมัยรัชกาลที่ ๔
ในกระบวนราชการมีการแห่บางอย่างเนื่องในการพระราชพิธีทุกปี ที่เป็นแห่อย่างใหญ่ที่สุดมีสองอย่าง แต่ก็เป็นการจรทั้งสองอย่าง คือแห่เลียบพระนคร เมื่อพระเจ้าแผ่นดินเสวยราชย์อย่างหนึ่ง แห่พระบรมศพไปพระเมรุอีกอย่างหนึ่ง ถนนที่จะเหมาะแก่การเดินกระบวนใหญ่โตเช่นนั้นมีแต่ถนนสนามชัย ราชรถที่ทำทรงพระศพแต่แรกล้อหน้าเลี้ยวไม่ได้ เดินได้แต่ถนนตรง มาเลี้ยวได้ในรัชกาลที่หกนี่เอง มันเฟรดี้เป็นผู้ทำ แต่ก็เลี้ยวได้คันเดียว อีกคันหนึ่งนั้นเลี้ยวไม่ได้ ถ้าจะเลี้ยวก็ต้องเอาพลองคัดกันจึงเลี้ยวได้
แห่เลียบพระนครออกประตูวิเศษชัยศรี ประทักษิณรอบพระนครเลี้ยวถนนสนามชัย เลี้ยวประตูแดงออกท่าช้าง เข้าประตูวิเศษชัยศรี ที่แวะวัดพระเชตุพนนั้นเพิ่งแวะเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ ทรงบูชาพระ ส่วนแห่พยุหยาตราน้อย มีแห่กฐินนั้น ทรงพระราชยานไปถนนเล็กได้ จึงมีไปทางถนนบ้านหม้อ ฯลฯ ส่วนแห่พระบรมศพนั้นที่ตั้งวัดพระเชตุพนก็เนื่องจากเหตุที่กล่าวแล้ว คือราชรถเลี้ยวไม่ได้ประการหนึ่ง กระบวนแห่ใหญ่โตประการหนึ่ง และไม่สามารถจะเอาราชรถไปรับพระบรมศพที่ใดเหมาะกว่าที่วัดพระเชตุพนอีกประการหนึ่ง พระบรมศพจึงต้องลักออกมาทางประตูแดงมาขึ้นราชรถที่นั่น.
ภาพและที่มา www.bloggang.com
