หมอบรัดเลย์ มิชชันนารีชาวอเมริกันผู้ทุ่มเทบุกเบิกงานพิมพ์ในสยามมากกว่างานสอนศาสนา แล้ว Bangkok Recorder หนังสือพิมพ์ฉบับแรกของสยามก็อวดโฉม สร้างสมาชิกกว่า 100 คน ซึ่งสมาชิกหมายเลข ๑ ก็คือ คิงมงกุฎ (ร.๔) นั่นเอง
หมอบรัดเลย์ หรือ ด็อกเตอร์แดน พีช แบรดเล เป็นชาวเมือง Marcellus นิวยอร์ค สหรัฐอเมริกา บรัดเลย์เป็นคนมีความรู้ที่ร.๔ เคยสั่งให้เข้าไปสอนภาษาอังกฤษแก่ฝ่ายใน
ในปีพ.ศ. ๒๓๗๘ หมอบรัดเลย์ได้ตั้งศาลาโอสถขึ้น ณ ศาลาข้างใต้วัดเกาะ เปิดรักษาโรคให้แก่ผู้ป่วยตลอดวัน ซึ่งการตั้งโรงหมอของบรัดเลย์เกิดจากความต้องการดึงดูดความสนใจของคนให้เข้ามาสนใจศาสนาของตน กล่าวคือ เมื่อมีคนมารักษาจะไม่คิดค่ารักษาและค่ายา แต่จะแจกหนังสือเกี่ยวกับศาสนาให้แทน ซึ่งได้รับความสนใจจากชาวบ้านที่ยากจนเป็นอย่างมาก เฉลี่ยแล้ววันหนึ่งมีคนมารักษาประมาณ ๘๕ คนเลยทีเดียว
แต่เมื่อเปิดได้สองสามเดือน ก็ถูกเจ้าของที่ไล่ให้ไปอยู่ที่อื่น จึงได้ย้ายไปอยู่ที่กุฎีจีน ปลูกบ้านอยู่ใกล้ๆกับโบสถ์ซางตาครู้ส และเปิดร้านจ่ายยาขึ้นเป็นครั้งที่สอง พร้องกับตั้งกิจการโรงพิมพ์ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยสั่งเครื่องพิมพ์ของมิชชันนารีเข้ามาในปีพ.ศ. ๒๓๗๗ งานแรกที่พิมพ์คือ พิมพ์กิจการศาสนาคริสต์แจก และพิมพ์ประกาศของทางราชการ เรื่องห้ามนำฝิ่นเข้ามาในประเทศสยามจำนวน ๙ ฉบับในปี พ.ศ. ๒๓๘๒
หลังจากทำงานพิมพ์เล็กๆน้อยๆอยู่ซักระยะ หมอบรัดเลย์ก็ออกหนังสือพิมพ์ฉบับรายปีชื่อ “บางกอกคาเลนเดอร์” ขึ้นเป็นครั้งแรกในสยามประเทศ แล้วต่อมาก็ออกหนังสือพิมพ์รายเดือนเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งฉบับ ชื่อ “หนังสือจดหมายเหตุใหม่” (Bangkok Recorder)
ด้วยความเป็นนักหนังสือพิมพ์ ทำให้หมอบรัดเลย์เกิดปัญหาโต้แย้งกับคนเกือบทุกฝ่าย อาทิ เขียนบทความว่าพระมหากษัตริย์ใช้เงินอย่างไม่มีประโยชน์ แทนที่จะเอาเงินไปพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญ กลับต้องเอาไปใช้เลี้ยงดูผู้คนในวังอย่างไม่จำเป็นถึง ๒๒,๗๕๔ คน ซึ่งเป็นการตำหนิด้วยความหวังดี ร.๔ จึงไม่ทรงกริ้ว(คงเพราะความเป็นพระสหายด้วย)
แต่กรณีที่หนักหนาถึงขั้นขึ้นโรงขึ้นศาล ก็คือกรณีพิพาทระหว่างนายโอบาเรต์กงสุลฝรั่งเศส ซึ่งเป็นผู้ที่ทำการละเมิดต่ออำนาจของไทย โดยการชักชวนข้าทาสคนไทยไปอยู่ในร่มธงฝรั่งเศส และตั้งตนเป็นเอเย่นขายสุราโดยมิได้แจ้งแก่รัฐบาลไทย เมื่อหมอบรัดเลย์ทราบเรื่องจึงได้นำไปเขียนลงหนังสือพิมพ์ นายโอบาเรต์ไม่พอใจจึงเกิดการฟ้องร้องขึ้น
ซึ่งการตัดสินความปรากฎว่า หมอบรัดเลย์แพ้คดี ถูกปรับ แต่มีชาวไทยช่วยเรี่ยไรเงินมาจ่ายค่าปรับแทน และ ร.๔ ก็ได้พระราชทานเงินมาร่วมด้วย
จากนั้นก็พิมพ์หนังสือเล่มจำหน่าย อาทิ เรื่องสามก๊ก ซึ่งร.๔ ทรงสั่งซื้อเป็นจำนวนถึง ๕0 เล่ม เพื่อประทานแก่โอรสธิดา
หมอบรัดเลย์เป็นหมอฝรั่งคนแรก ที่นำเอาหลักวิชาแพทย์สมัยใหม่เข้ามาเผยแพร่ในเมืองไทย โดยได้เริ่มการผ่าตัดครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. ๒๓๗0 และเริ่มการปลูกฝีบำบัดไข้ทรพิษ โดยปลูกของตนเองเป็นตัวอย่างในงานฉลองวัดประยูรวงศ์ ซึ่งร.๓ ได้ส่งหมอหลวงมาเรียนด้วย
ปัญหาสำคัญที่สุดของหมอบรัดเลย์คือการระหกระเหินย้ายถิ่นฐานเสมอ ดังนั้นในปี พ.ศ. ๒๓๙๕ ร.๔ จึงโปรดเกล้าฯให้เช่าอยู่ที่หลังป้อมวิไชยประสิทธิ์อย่างเป็นทางการ โดยมีหนังสือสำคัญเรื่องการเช่าที่ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษเป็นหลักฐาน
ปัจจุบันหมอบรัดเลย์ ผู้นำเครื่องพิมพ์เข้ามายังสยามประเทศเป็นครั้งแรก ถูกยกย่องให้เป็นบิดาแห่งการพิมพ์ หรือ CNN ประจำกรุงสยามนั่นเอง
ภาพและที่มา www.bloggang.com
