คนไทยทุกคน ต้องมีชื่อตัวและชื่อสกุล จะไม่มีหาได้ไม่ คำว่า สกุล หรือตระกูลเป็นคำที่มีคำแปลอย่างเดียวกันในพจนานุกรม แปลว่า วงศ์ เชื้อสาย เผ่าพันธุ์ แต่คำว่า สกุล ยังหมายถึง ผู้มีเชื้อวงศ์เป็นผู้ดีด้วย
ประโยชน์ของนามสกุล
นามสกุล เป็นหลักของการสืบสายโลหิต เป็นศักดิ์ศรี และแสดงสายสัมพันธ์ในทางร่วมสายโลหิตของบุคคล หลักข้อนี้ เป็นสิ่งสำคัญอย่างใหญ่หลวงเกี่ยวกับการดำรงชีวิต และการสืบพันธุ์ ให้รู้ได้ว่าใครสืบสายโลหิตมาจากไหน เป็นลูกเต้าเหล่าใคร บางทีนามสกุลเพียงตัวอักษร 2 - 3 คำ อาจบอกให้เรารู้กระทั่งว่า เราเป็นเชื้อชาติใดมาก่อน เป็นชาวเหนือหรือชาวใต้ ปู่ ตา บิดา ของเขาเป็นผู้มีความสำคัญอย่างไรบ้าง หรือไม่ก็ถึงเดาได้ใกล้เคียงว่ามีรกรากอย่างไรมาก็ได้เหมือนกัน
นามสกุล ก่อให้เกิดความเป็นหมู่คณะส่งเสริมความรักความสามัคคีระหว่างเครือญาติ ตั้งแต่คนชั้นสูงตลอดชั้นต่ำทั่วไป ขึ้นชื่อว่ามีสกุลร่วมกันแล้ว ย่อมหมายถึง จะต้องรักสามัคคีกันเสมอไป เพราะเปรียบเทียบคนลงเรือลำเดียวกัน มีธงอันเดียวใช้ร่วมกัน ต่างก็ต้องร่วมแรงร่วมใจกันประพฤติ ปฏิบัติทุกอย่างตามรอยบรรพบุรุษที่ดี
นามสกุล เป็นหลักชัยแห่งครอบครัว เพื่อให้ลูกหลานทำความดี นามสกุลนั้นย่อมเปรียบเสมือนหลักชัยเฉลิมศักดิ์ศรีของแต่ละสกุลวงศ์ เมื่อบรรพบุรุษได้เคยทำคุณงามความดีไว้อย่างไร บุตรหลานผู้สืบสกุลต่อๆ มาก็ย่อมเจริญรอยตาม และตั้งใจบำเพ็ญตนประพฤติแต่ความดีงาม ทำนองเดียวกัน ถ้าผู้ใดในสกุลไปประพฤติชั่วช้า ก็ทำความอับอายขายหน้าเสื่อมเสียไปถึงญาติร่วมสกุลกันหมด ย่อมจะถูกคนในเครือญาติของตนเองประณามก่อนคนอื่น และหาทางป้องกันไว้มิให้ทำชั่วได้
เหตุที่ต้องมีนามสกุล
ในสมัยโบราณ ตั้งแต่สมัยสุโขทัยลงมา ไทยเราไม่มีนามสกุลใช้กัน คงนิยมใช้เรียกชื่อตัว ชื่อบิดา - มารดา หรือผู้มีอาวุโสจะคิดตั้งนามให้ เช่น ผู้ชายเรียกชื่อสั้นๆ ว่า พ่อมี, เจ้ามา, ตาสี, ตาสา หรือถ้าเป็นผู้หญิงก็เรียกกันว่า แม่เป้า, แม่ปก หรือตามภาษาราชการในที่ต่างๆ ก็ระบุว่า นายนั่น อำแดง นี่ เหล่านี้ เป็นต้น ต่างกับชาวต่างประเทศ เช่น ชาวจีน เขานิยมใช้แซ่ และชื่อรวมกันไปเช่น ใช้ว่า นายเม้ง แซ่ตัน ก็เป็นเครื่องชี้ชัดว่า คนนี้ ชื่อสกุลนี้ หรือถ้าเป็นชาวตะวันตก ก็นิยมใช้นามสกุลสำหรับบอกให้รู้ว่าใครเป็นใคร ในวงศ์วานหว่านเครือไหน และนิยมใช้กันมาจนทุกวันนี้ เช่น ในสมัยสุโขทัยพ่อขุนรามคำแหง ก็ยังประกาศพระนามของพระองค์เองไว้ในศิลาจารึก โดยอ้างถึงพระนามพระชนกชนนีไว้ด้วย มิฉะนั้น เราก็คงไม่รู้ว่าพระองค์เป็นใคร ดังปรากฏว่า "พ่อกูชื่อขุนศรีอินทราทิตย์ แม่กูชื่อนางเสือง" และในสมัยกรุงศรีอยุธยาก็เช่นกัน เช่น ในเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน มักจะเรียกชื่อว่า พลายแก้ว พลายงาม เป็นต้น
กำเนิดนามสกุลของไทย
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้ทรงดำริให้คนไทยทุกคนต้องมีทั้งชื่อตัวและชื่อสกุล ให้แพร่หลายทั่วถึงพลเมือง ตลอดทั่วพระราชอาณาจักร ก็เพื่อที่จะทราบ ตำหนิ รูปพรรณสัณฐานบุคคล และเทือกเถาเหล่ากอ สืบมาแต่บิดามารดาใด เพื่อจะได้จัดทำทะเบียนคนเกิด คนตาย และการจดทะเบียนสมรสไว้เป็นหลักสืบไป พระองค์ได้วางหลักสำคัญในการสืบสกุลไว้ โดยถือเอาสายสัมพันธ์ ทางบิดาผู้ให้กำเนิดแต่ฝ่ายเดียวพระองค์ได้ออกพระราชบัญญัติขนานนามสกุล พระพุทธศักราช 2456 ขึ้น ซึ่งเป็นพระราชบัญญัติเกี่ยวกับนามสกุลฉบับแรก เพื่อเป็นหลักให้บุคคลทุกคนได้มีชื่อตัวและชื่อสกุล และใช้กันมาจนถึงปัจจุบันนี้
ที่มาบทความ vcharkarn.com/varticle/44010
