อาหาร 5 หมู่ที่เราๆ ท่านๆ เรียนรู้กันมาตั้งแต่เด็กๆ นับว่าเป็นหมู่อาหารที่ต้องกินกันทุกวันเพื่อให้ได้สารอาหารครบถ้วนตามที่ร่างกายต้องการและสมบูรณ์แข็งแรง แต่ก็มักจะมีข้อสงสัยว่าระหว่างผลไม้สดและน้ำผลไม้ควรเลือกกินอะไรดี ลองพิจารณาข้อมูลเหล่านี้เพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจกันสักนิด
กินผลไม้แล้วได้อะไร?
ประเทศไทยมีผลไม้หลากหลายชนิดที่ออกผลในทุกฤดูกาลตลอดปี และยังเป็นผลไม้ที่มีรสชาติอร่อย ราคาถูก ทำให้คนไทยมีผลไม้สดบริโภคกันมายาวนานตั้งแต่อดีตกาล ไม่ว่าจะเป็นมะม่วง ขนุน สับปะรด มะละกอ ชมพู่ แตงโม ทั้งยังสามารถนำมาสลักเสลาหรือประดิดประดอยให้สวยงามก่อนบริโภคอีกด้วย
ในฤดูกาลที่มีผลผลิตออกมาจำนวนมาก การแปรรูปเพื่อเก็บไว้บริโภคในฤดูที่มีน้อยจึงเกิดขึ้น ทั้งการแช่อิ่ม การดอง หรือการกวน เช่น มะม่วงกวน มะม่วงดอง สับปะรดกวน ซึ่งล้วนแล้วแต่แม่บ้านจะคิดทำขึ้น บางครั้งก็นำมาจำหน่ายเป็นรายได้ของครอบครัวอีกทางหนึ่ง
สิ่งที่ได้รับจากการบริโภคผลไม้ก็คือ คาร์โบไฮเดรต วิตามิน และเกลือแร่หลายชนิด ซึ่งเป็นสารอาหารที่ร่างกายต้องการ แต่อีกสิ่งหนึ่งที่ถูกมองข้ามไปก็คือ ใยอาหาร (Fiber) ซึ่งมิใช่สารอาหาร แต่เป็นไฟโตเคมิคอล ซึ่งมีมากในผักและผลไม้ มีคุณสมบัติในการอุ้มน้ำ ช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ ทำให้การขับถ่ายดีขึ้น ลดปัญหาท้องผูก นอกจากนี้ยังซึมซับเอาสารพิษที่ปนมาในอาหาร ไขมัน คอเลสเตอรอล หรือสารก่อมะเร็งออกมาจากร่างกายด้วย ในคนที่เป็นเบาหวาน ถ้ากินอาหารที่มีใยอาหารสูงจะทำให้น้ำตาลในเลือดไม่สูงมากทันทีหลังอาหาร แต่จะสูงอย่างช้าๆ เนื่องจากใยอาหารจะดูดน้ำตาลไว้ นอกจากนี้ใยอาหารยังช่วยทำให้อิ่มได้นาน จึงเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก การบริโภคผลไม้สดมีข้อควรระวังคือต้องล้างทำความสะอาดให้ดี เพราะอาจมียาฆ่าแมลงหรือสิ่งปนเปื้อนติดมา ซึ่งจะทำให้เจ็บป่วยหลังการบริโภคได้
น้ำผลไม้คืออะไร?
แม้ว่าผลไม้สดจะเป็นที่ชื่นชอบของผู้คนมากมาย แต่ในฤดูกาลที่มีผลผลิตเป็นจำนวนมาก ผลไม้ก็ถูกนำมาดัดแปลงเพื่อสร้างความหลากหลายในการบริโภค เช่น คั้นเอาเฉพาะน้ำมาบริโภค ซึ่งเป็นการเปลี่ยนลักษณะจากผลไม้สด และสะดวกในการบริโภคสำหรับบางคนที่มีปัญหาการเคี้ยว การนำผลไม้มาคั้นน้ำต้องทำความสะอาดผลไม้ก่อนและเลือกชนิดที่มีน้ำมาก ที่รู้จักกันดีน่าจะเป็นน้ำส้มคั้น หรือเรียกกันเล่นๆ ว่าน้ำนางเอก เพราะในอดีตดาราหรือนักแสดงเมื่อถูกถามว่าชอบอะไร แทบทุกคนจะตอบเป็นเสียงเดียวกันว่าน้ำส้มคั้น น้ำส้มคั้นจึงได้ฉายาว่าน้ำนางเอกเรื่อยมา แต่ปัจจุบันอาจจะไม่ค่อยได้ยินคำนี้สักเท่าใด
ความเจริญทางวิทยาศาสตร์และอุตสาหกรรมทำให้มีการประดิษฐ์อุปกรณ์ที่ใช้ในการคั้นน้ำผลไม้ และนำผลไม้มาคั้นน้ำได้มากมายหลายชนิด อุปกรณ์เหล่านั้นมีทั้งที่สามารถแยกกากและน้ำออกจากกัน ใช้งานสะดวกและราคาไม่แพงมากนัก ปัจจุบันจึงมีน้ำผลไม้วางจำหน่ายในท้องตลาดให้ผู้บริโภคเลือกซื้อตามความชอบ ถ้าสังเกตดูจะพบว่าน้ำผลไม้ที่วางขายมีทั้งชนิดสด บรรจุขวด บรรจุกล่อง ตามแต่จะเลือกซื้อ ส่วนกากที่เหลือจาการคั้นน้ำซึ่งเป็นใยอาหารที่มีประโยชน์จะถูกทิ้งไป ทำให้สูญเสียสิ่งที่มีประโยชน์ไปอย่างน่าเสียดาย
มารู้จักน้ำผลไม้ในท้องตลาด
น้ำผลไม้ที่วางขายมี 2 ชนิด คือ น้ำผลไม้สด และน้ำผลไม้ผ่านกระบวนการ
น้ำผลไม้สด คือการนำผลไม้มาคั้นสดๆ เช่น น้ำส้ม น้ำอ้อย น้ำแตงโม น้ำฝรั่ง โดยไม่เติมสารปรุงแต่ง เมื่อคั้นแล้วจะบรรจุภาชนะแช่เย็นขายได้ทันที จึงมีรสชาติตามผลไม้สดที่นำมาคั้น ถ้าผลไม้สดนั้นหวาน น้ำผลไม้ที่ได้ก็หวานด้วย แต่ก็พบว่าหลายร้านมีการปรุงแต่งรสด้วยน้ำตาลเพื่อให้ได้รสกลมกล่อมมากขึ้น
น้ำผลไม้ที่ผ่านกระบวนการ หมายถึงน้ำผลไม้ที่ผลิตโดยวิธีการทางอุตสาหกรรม และผ่านการถนอมอาหารโดยเติมสารกันบูดหรือสารอื่นลงไปเพื่อยืดอายุการเก็บรักษา น้ำผลไม้ประเภทนี้มีทั้งน้ำผลไม้ 100 เปอร์เซ็นต์ ทำมาจากผลไม้สดที่มีมากในฤดูกาล ไม่เติมกรดหรือน้ำตาล ทำให้ได้น้ำผลไม้ที่มีรสชาติเหมือนผลไม้สดมากที่สุด
น้ำผลไม้ผสม น้ำผลไม้บางชนิดมีการปรุงแต่งรสอื่นโดยผสมน้ำผลไม้มากกว่าหนึ่งชนิดในอัตราส่วนที่แตกต่างกันไป ส่วนใหญ่จะเติมสารกันบูด น้ำตาล สีและกลิ่นลงไปด้วย เช่น น้ำสับปะรดผสมน้ำส้ม น้ำฝรั่งผสมน้ำสับปะรด หรือบางทีอาจจะผสมกับน้ำผัก เช่น น้ำแครอตผสมน้ำส้ม น้ำมะเขือเทศผสมน้ำสับปะรด เป็นต้น
ได้อะไรจากผลไม้และน้ำผลไม้?
สิ่งที่ได้รับจากน้ำผลไม้ที่เห็นชัดก็คือ ความสะดวกในการซื้อหาและบริโภค เพราะในท้องตลาดมีหลากหลายชนิดให้เลือกตามใจชอบ หาซื้อได้ง่ายและมีขายทุกฤดูกาลแม้ไม่ใช่หน้าผลไม้ชนิดนั้น ทำให้ไม่ต้องเสียเวลาในการคั้นและล้างอุปกรณ์ที่ใช้ มีการบรรจุขวดหรือกล่องซึ่งสะดวกและพกพาในระหว่างเดินทางได้ เก็บไว้ได้นานถ้ายังไม่เปิดบริโภค ถ้าแกะกล่องหรือขวดแล้วต้องเก็บในตู้เย็นเท่านั้น แต่เมื่อเทียบราคากับผลไม้สดอาจจะแพงกว่ากันบ้าง
ในด้านคุณค่าอาหาร การบริโภคผลไม้สดจะได้วิตามินและเกลือแร่ต่างๆ ครบตามที่มีอยู่ในผลไม้นั้น แต่สำหรับน้ำผลไม้ระหว่างที่ผ่านกระบวนการต่างๆ เช่น ความร้อน หรือแสง อาจทำให้วิตามินและเกลือแร่บางส่วนลดลงบ้าง เช่น วิตามินซี หรือวิตามินเอ อาจสลายไปเมื่อถูกแสง นอกจากนี้บางครั้งมีการเติมน้ำตาลเพื่อปรับรสชาติให้กลมกล่อม จึงทำให้ได้รับน้ำตาลซึ่งเป็นสารคาร์โบไฮเดรตที่ให้พลังงานมากเกินความต้องการของร่างกาย การบริโภคปริมาณมากและบ่อยย่อมเกิดการสะสมพลังงานส่วนเกินและทำให้อ้วนได้ ถ้าเป็นน้ำผลไม้ที่ผ่านกระบวนการทางอุตสาหกรรม สิ่งที่ได้มาโดยไม่ตั้งใจก็คือสารเคมีที่เติมลงไปในกระบวนการผลิต ไม่ว่าจะเป็นสารกันบูด สี กลิ่น รส ที่ใช้ปรุงแต่งรส ถ้าร่างกายได้รับในปริมาณมากย่อมไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพ
สิ่งที่ต้องสูญเสียจากการดื่มน้ำผลไม้ก็คือ ใยอาหาร ซึ่งมีประโยชน์มากสำหรับการขับถ่ายและการดูดซับเอาของเสียออกจากร่างกายจะสูญหายไปโดยสิ้นเชิง เพราะน้ำผลไม้จะคั้นเอาเฉพาะน้ำ ส่วนใยอาหารจะทิ้งไปหมด จึงน่าเสียดายของดีและมีประโยชน์ ปัจจุบันการกินผักลดลง ก็หวังจะชดเชยด้วยการกินผลไม้ แต่ถ้านิยมดื่มน้ำผลไม้แล้วก็เป็นอันหมดหวังไป
ส่วนการคั้นน้ำผลไม้สดๆ ที่มีขายทั่วไปในย่านการค้าต่างๆ นั้น ก่อนตัดสินใจซื้อหามาบริโภคควรใช้ความสังเกตถึงขั้นตอนการคั้น ผลไม้ที่นำมาคั้น อุปกรณ์ที่ใช้ สุขภาพและการแต่งกายของผู้ประกอบการ ว่าสะอาด เหมาะสม และไม่มีการปนเปื้อน เพราะระหว่างคั้นน้ำผลไม้อาจเกิดการติดเชื้อได้ง่าย โดยเฉพาะในบ้านเราที่มีอุณหภูมิพอเหมาะต่อการเติบโตของเชื้อโรค หลังบริโภคอาจทำให้มีอาการท้องเสียได้
การบริโภคผลไม้สดอาจจะไม่สะดวกบ้างสำหรับผลไม้ที่ต้องปอกเปลือกหรือการเก็บรักษา เพราะอาจเก็บได้ไม่นานจะเน่าเสียได้ แต่ในด้านสารอาหารจะได้รับเต็มที่ตามที่มีในผลไม้แต่ละชนิดโดยไม่มีการเติมสารเคมี รวมทั้งได้รับใยอาหารอีกด้วย ส่วนราคาน่าจะแตกต่างไปตามฤดูกาล ดังนั้นหากเลือกบริโภคผลไม้ไทยที่มีตามฤดูกาลก็จะสามารถหาซื้อได้ในราคาที่ถูกกว่าผลไม้นอกฤดูกาลหรือผลไม้จากต่างประเทศด้วย
ผลไม้เป็นอาหารหมู่หนึ่งที่สำคัญและต้องบริโภค แต่ทั้งผลไม้สดและน้ำผลไม้ต่างให้ประโยชน์แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ ข้อมูลเหล่านี้คงมีประโยชน์และใช้ประกอบการพิจารณาว่าจะเลือกบริโภคผลไม้สดหรือน้ำผลไม้เมื่อไรดี
ที่มา : https://www.gourmetthai.com/newsite/healthcare/index.php
