วิธีแก้สะอึก…อึ๊ก ! - ถามตอบที่ Sanook! Guru

ช. กฤษณา เล่าไว้ใน สตรีสาร ฉบับที่ ๕๑, ๗ มีนาคม ๒๕๓๖ ดังนี้

อาการสะอึกเกิดจากการทำงานไม่ปรกติของกะบังลม กะบังลมเป็นแผ่นกล้ามเนื้อ และเนื้อพังผืดกั้นระหว่างช่องท้องกับช่องอก ทำงานโดยยืดและหด เพื่อช่วยในการหายใจ ปรกติอาการยืดหดนี้มีจังหวะสม่ำเสมอ

สาเหตุของการสะอึกอาจเกิดจาก

-มีอะไรไปรบกวนเส้นประสาทที่ควบคุมการทำงานของกะบังลม
-ลมในกระเพาะอาหารขยายตัวไปดันกะบังลม
-กลืนอาหารหรือน้ำจำนวนมาก จนไหลลงกระเพาะไม่ทัน ทำให้หลอดอาหารตอนปลายขยายตัว ไปกระตุ้นปลายประสาท ที่มาเลี้ยงกะบังลม
-อวัยวะใกล้กะบังลมเป็นโรคบางอย่าง เช่น เยื่อหุ้มปอดอักเสบ

มูลเหตุเหล่านี้ ทำให้กะบังลมหดตัวอย่างรุนแรงทันทีทันใด การบีบรัดตัวของกะบังลม ทำให้แผ่นเหนือกล่องเสียง ที่คอหอยซึ่งปรกติคอยกั้น ไม่ให้อาหารเข้าไปในหลอดลมปิดลง เมื่อกะบังลมหดอย่างแรง ก็จะดึงอากาศเข้าสู่ปอดผ่านคอหอย อากาศจึงกระทบกับแผ่นปิด แล้วทำให้สายเสียง (เส้นเอ็นสองเส้น) สั่นสะเทือน จึงเกิดเสียงอึ๊ก ๆ อย่างที่ได้ยินเวลาสะอึก

อาการสะอึกอาจจะเกิดขึ้นได้นาทีละหลายครั้ง และสะอึกต่อเนื่องกันไปได้ตั้งหลายชั่วโมง จนคนสะอึกเหนื่อย

วิธีแก้ไขให้หายสะอึก (ถ้าไม่ใช่สะอึกเพราะโรค) มีหลายวิธี เช่น หายใจลึก ๆ กลั้นหายใจ หายใจในถุงกระดาษสัก ๓-๕ นาที ดื่มน้ำแก้วโต พร้อมกลั้นหายใจ หาสิ่งใดแยงจมูกให้จาม ถ้าเป็นเด็กอ่อนควรอุ้มพาดบ่า ใช้มือลูบหลังเบา ๆ ให้เรอ

"ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี"