25 ตุลาคม พ.ศ.2354 : วันเกิด เอวาริสต์ กาลัวส์ นักคณิตศาสตร์ชาวฝรั่งเศส
25 ตุลาคม พ.ศ. 2354 วันเกิด เอวาริสต์ กาลัวส์ (Evariste Galois) นักคณิตศาสตร์จอมโอหังชาวฝรั่งเศส เกิดที่หมู่บ้านบูร์กลาแรน (Bourg-la-Reine) นอกกรุงปารีส บิดาเป็นครูซึ่งต่อมาได้เป็นนายกเทศมนตรีของเมือง มารดาเป็นผู้มีการศึกษา กาลัวส์เรียนหนังสืออยู่ที่บ้านโดยเรียนภาษากรีก ละติน และศาสนา แต่ไม่ได้เรียนคณิตศาสตร์ เพราะสังคมยุคนั้นมองว่าคณิตศาสตร์ไม่มีความจำเป็นในการดำรงชีพ เมื่ออายุได้ 12 ปีก็เข้าเรียนที่ College Royal de Louis-Grand เทอมแรกเขาก็เริ่มมีความคิดต่อต้านสถาบันต่าง ๆ ไม่ว่าศาสนา กษัตริย์ การเมือง หรือการศึกษา รวมกลุ่มกับเพื่อน ๆ ไม่ร้องเพลงสวด และต่อต้านด้วยวิธีการต่าง ๆ จนเพื่อน ๆ 40 คนถูกไล่ออก เขาโกรธแค้นมาก และเริ่มมีความคิดว่าผู้มีอำนาจนั้นไร้ความยุติธรรม ในช่วงปีแรก ๆ ผลการเรียนออกมาดี แต่ปีหลัง ๆ เขาเริ่มสอบตก เว้นแต่วิชาคณิตศาสตร์ ช่วงนี้เขาได้อ่านหนังสือของ นีลส์ อาเบล (Niels Henrik Abel) และได้อ่านตำราคณิตศาสตร์ชิ้นสำคัญ ๆ ของนักคณิตศาสตร์หลายคน ทำให้เขาหลงไหลคณิตศาสตร์จนถอนตัวไม่ขึ้น จากนั้นก็ไม่สนใจเรียนวิชาอื่น ๆ จนมีปัญหากับครู กาลัวส์จึงพยายามสอบเข้า Ecole Polytechnique ซึ่งมีนักคณิตศาสตร์ผู้ยิ่งใหญ่หลายคนสอนอยู่ แต่เนื่องจากเก่งคณิตศาสตร์วิชาเดียวจึงสอบไม่ติด เขาจึงพาลโทษและต่อต้านระบบการศึกษามากยิ่งขึ้น จากนั้นก็ทุ่มเทให้กับคณิตศาสตร์มากยิ่งขึ้น จนในที่สุด เขาก็ได้ตีพิมพ์งานวิจัยคณิตศาสตร์เรื่องแรกในชีวิตชื่อ "Proof of a Theorem on Periodic Continued Fractions” ในวารสาร Annales de mathematique pures et appliquees ฉบับเดือนมีนาคม 2372 ทั้ง ๆ ที่ยังเป็นนักเรียนชั้นมัธยม ในที่สุดเขาก็สามารถสอบเข้า Ecole Normale ได้ ที่นี่เขาได้ทำงานวิจัยทางคณิตศาสตร์หลายชิ้นแต่ก็ถูกปฏิเสธไม่ให้ตีพิมพ์ เมื่อต้องเรียนในโรงเรียนทหารเขาก็ถูกไล่ออก คราวที่ฟังปาฐกถาของนักคณิตศาสตร์อาวุโส กาลัวส์ก็มักจะวิพากษ์วิจารณ์ในเชิงดูถูก เต็มไปด้วยความโอหัง เมื่อคราวที่ฝูงชนฝรั่งเศสบุกถล่มคุกบาสตีล์ กาลัวส์ถูกจับขังคุก 8 เดือน ทำให้เขารู้สึกขมขื่นสิ้นหวังและกลายเป็นคนซึมเศร้ามาก ในช่วงท้ายของชีวิต เขาถูกท้าดวลปืนและถูกยิงเสียชีวิตในวันที่ 31 พฤษภาคม 2375 ขณะอายุได้เพียง 21 ปี หลังจากเขาจบชีวิตไปแล้ว เพื่อนของเขาจึงได้นำผลงานของกาลัวส์ไปตีพิมพ์ กลายเป็นงานวิจัยชิ้นสำคัญทางคณิตศาสตร์ เมื่อคณาจารย์นักคณิตศาสต์เห็นต่างก็ลงมติสรุปว่า คนฉลาดอย่างกาลัวส์นั้นถูกปฏิเสธโดยคนที่ฉลาดน้อยกว่า ตรงตามที่เขาเอ่ยอยู่เสมอว่า “เพราะพวกเขาไม่เข้าใจผม ผมจึงเป็นคนโง่ดักดานในสายตาเขา”
