ไรอ่อนมีที่ไหนบ้างในประเทศไทย - ถามตอบที่ Sanook! Guru

เที่ยวป่าหน้าหนาว ระวังไรอ่อนกัดอาจเสียชีวิตได้                   เตือนหลังเที่ยวป่าหากมีอาการไข้สูง ปวดศีรษะรุนแรง เยื่อบุตาแดง ต่อมน้ำเหลืองโต ไอ มีแผลเหมือนบุหรี่จี้หลัง ถูกไรอ่อนกัดให้รีบพบแพทย์บอกประวัติการเที่ยวป่า ประกอบการตรวจวินิจฉัยว่าเป็นโรคสครับไทฟัสหรือไม่ โรคนี้อันตรายถึงชีวิต ช่วง 10 เดือนของปีนี้ 8 จังหวัดภาคเหนือ พบผู้ป่วยแล้วกว่า 600 คน แนะเที่ยวป่าหน้าหนาว กางเต็นท์ในที่โล่งเตียน                   นพ ณัฐสกล ภวนวิเชียร ที่ปรึกษา ศ นพ สุชัย เจริญรัตนกุล รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข สธ กล่าวว่า ช่วงหน้าอากาศเย็น ฟ้าโปร่ง มีนักท่องเที่ยวจำนวนมากนิยมไปเที่ยวป่าและดูดาวในหน้าหนาว โดยเฉพาะนักเรียนนักศึกษาในภาคเหนือ ขอให้ระมัดระวังตนเองอย่าให้ไรอ่อนกัด เพราะเป็นพาหะนำโรคสครับไทฟัส โรคนี้มีอันตรายทำให้เสียชีวิต                   ที่ปรึกษารัฐมนตรีช่วยว่าการ สธ กล่าวว่า บริเวณที่ ไรอ่อน Chigger พาหะของโรคสครับไทฟัสมักอาศัยอยู่ตามบริเวณที่เป็นทุ่งหญ้าที่เป็นพุ่มไม้เตี้ย ๆ หรือเป็นป่าละเมาะ รวมทั้งพื้นที่ที่เป็นป่าทึบ โดยไรอ่อนมีเชื้อริกเกทเซีย Rickettsia เชื้อชนิดนี้อาศัยอยู่ในระบบทางเดินอาหารของไรหลายชนิด เมื่อไรแก่ไข่ไว้บนดิน เมื่อไข่ฟักเป็นตัวไรอ่อนอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ๆ จะกินน้ำเหลืองของสัตว์เลือดอุ่น เช่น นก หนู สัตว์เลื้อยคลาน และคนที่เดินผ่านบริเวณที่ไรอ่อนอยู่จะกัดคน มีแผลไหม้ Eschar คล้ายกับถูกบุหรี่จี้                                       ภายหลังรับเชื้อจะมีระยะฟักตัวตั้งแต่ 6-21 วัน โดยเฉลี่ยประมาณ 10-12 วัน จะแสดงอาการ ดังนั้น หากกลับจากเดินป่า เที่ยวป่า กางเต็นท์นอนป่า เมื่อมีไข้สูง ปวดศีรษะมาก ปวดเมื่อยตามตัว ตาแดง ตรวจพบแผลคล้ายโดนบุหรี่จี้ ตรงกลางเป็นสะเก็ดสีดำรอบ ๆ จะแดง บางราย ต่อมน้ำเหลืองโต บางรายมีตับม้ามโต อาจมีอาการทางปอด และสมอง แต่ผู้ป่วยมีอาการน้อย มีไข้ ปวดศีรษะ และปวดเมื่อยตามตัวบ้าง อาจพบผื่น ตาแดงเล็กน้อย ตรวจไม่พบ Eschar อาจมีตับโตบ้าง ผู้ป่วยบางคนมีอาการอย่างอ่อนมากหรือแทบไม่มีเลย อาจมีไข้เล็กน้อย มีปวดศีรษะและมึนศีรษะบ้าง ซึ่งอาการไม่แน่นอน ดังนั้น ผู้ป่วยต้องแจ้งประวัติการไปเที่ยวป่าให้แพทย์ทราบด้วย โดยขณะนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคสครับไทฟัส                   นพ ณัฐสกล แนะผู้ที่ไปเดินป่า กางเต็นท์นอนในป่า ว่าควรป้องกันไม่ให้ไรอ่อนกัด โดยการป้องกันส่วนบุคคล ได้แก่ ใช้ยาทากันแมลงกัด การเลือกที่ตั้งค่ายพักในป่า ควรทำบริเวณค่ายพักโล่งเตียน หลีกเลี่ยงการนั่งและนอนบริเวณพุ่มไม้ ป่าละเมาะ หรือหญ้าขึ้นรก เมื่อถูกไรอ่อนกัดควรรีบไปพบแพทย์ทันที                   ด้าน นพ ทรงวุฒิ หุตามัย ผู้อำนวยการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 10 เชียงใหม่ กล่าวว่า พื้นที่ 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน ได้แก่ เชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง พะเยา เชียงราย แม่ฮ่องสอน แพร่ และน่าน มีผู้ป่วยโรคสครับไทฟัสตั้งแต่เดือนมกราคมถึงตุลาคม 2547 รวม 632 ราย พบมากที่สุดที่จังหวัดเชียงราย 174 คน รองลงมาคือ เชียงใหม่ 142 คน พะเยา 100 คน ส่วนจังหวัดที่เหลือไม่มีจังหวัดใดมีผู้ป่วยถึงร้อยคน                   นพ ทรงวุฒิ กล่าวว่า โรคแทรกซ้อนที่พบบ่อยคือ สมองอักเสบ ปอดบวม ซึ่งหากรักษาไม่ทันอาจทำให้เสียชีวิตได้ ส่วนบริเวณที่ไรชอบกัดคือ บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ ขาหนีบ เอว ลำตัว รักแร้ และคอ อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทยพบการรายงานโรคสครับไทฟัสค่อนข้างน้อย เนื่องจากแพทย์จะอาศัยรอยแผลไหม้เหมือนบุหรี่จี้ในการวินิจฉัย ผู้ป่วยที่ไม่มีรอยไหม้นี้ จึงมักได้รับการวินิจฉัยโรคว่า เป็นไข้ไม่ทราบสาเหตุและอีกจำนวนไม่น้อยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคทัยฟอยด์หรือไข้เอ็นเทอริค ข้อมูลข่าว สำนักข่าวไทย ข้อมูลเพิ่มเติม เตือนนักท่องป่าระวัง ไรอ่อนกัดที่ลับ-ไข้ป่า