วิสุทธิมรรค - ถามตอบที่ Sanook! Guru

            วิสุทธิมรรค   เป็นปกรณ์พิเศษที่พระเถระชาวชมพูทวีปผู้มีชื่อเสียงรูปหนึ่งได้รจนาขึ้น     เมื่อพระพุทธศาสนาล่วงไปได้ประมาณ   ๑ ๐๐๐   ปี   ที่ลังกาทวีป   พระเถระรูปนี้คือ   พระพุทธโฆสะ   เป็นที่รู้จักกันมากในเมืองไทย   และในเมืองที่นับถือพระพุทธศาสนาทั้งปวง   เพราะท่านได้ทำหนังสือทางพระพุทธศาสนาที่เป็นภาษามคธไว้มาก   งานใหญ่ที่เป็นมรดกตกทอดมาถึงเราทั้งหลาย   ก็คือ   งานแปลคัมภีร์อรรถกถา พระไตรปิฎกจากภาษาสีหฬเป็นภาษามคธ   หรือ   ภาษาบาลี   ในเมืองไทยได้เรียนคัมภีร์ที่ท่านทำไว้เป็นภาษามคธตั้งแต่ประโยค   ๓   คือ อรรถกถาธรรมบท   จนถึงประโยค ๙   คือวิสุทธิมรรค   โดยเฉพาะหนังสือวิสุทธิมรรคเป็นเรื่องที่นิยมศึกษากันมาก   นับถือว่าเป็นปกรณ์สำคัญปกรณ์หนึ่ง   เพราะท่านพระพุทธโฆสะได้ประมวลธรรมในพระไตรปิฎก   มาแสดงไว้เป็นหมวด ๆ   ตั้งแต่ศีล   และสมาธิ   ปัญญา   โดยลำดับ   วิธีแต่งเหมือนอย่างแต่งกระทู้   หรือเรียงความแก้กระทู้ธรรม ในปัจจุบัน   คือขยายความย่อให้พิสดาร   บทกระทู้ของวิสุทธิมรรค ว่าด้วยไตรสิกขา ซึ่งเป็นหัวข้อใหญ่ในพระพุทธศาสนาทั้งสิ้น   นับว่าเป็นบทกระทู้ของหัวใจการปฏิบัติธรรมทีเดียว   ท่านพระพุทธโฆสะแต่ง อธิบายโดยวิจิตรพิสดารอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย   ได้อ้างพระพุทธวจนะเป็นอาคตสถานไว้ในที่นั้น ๆ   ทั่วไป   แสดงว่าท่านมีความรู้แตกฉานในพระไตรปิฎก   สามมารถยกเอาธรรมที่ว่าด้วยศีล   มารวมไว้ในหมวดศีล   ยกเอาธรรมที่เกี่ยวกับสมาธิมารวมไว้ในหมวดสมาธิยกเอาธรรมที่กล่าวถึงปัญญามารวมไว้ในหมวดปัญญา   โดยปันออกเป็นนิเทศ ๆ   รวมทั้งหมด   ๒๓   นิเทศ   และประวัติแห่งการแต่งวิสุทธิมรรคปกรณ์ของท่านก็คล้ายกับการแต่งสอบไล่   เพราะพระเถระชาวสีหฬได้ออกกระทู้ให้ท่านแต่งดูก่อน       เมื่อท่านทำได้เป็นที่พอใจ จึงจะยอมยกคัมภีร์อรรถกถาภาษาสีหฬ   ให้ท่านแปลเป็นภาษามคธต่อไป   ท่านพระพุทธโฆสะได้ทำสำเร็จอย่างรวดเร็วและดียิ่ง   เป็นที่พอใจของพระเถระชาวสีหฬทั้งปวง   ฉะนั้นคัมภีร์วิสุทธิมรรคนี้จึงเป็นวิทยานิพนธ์สอบความรู้ของท่านพระพุทธโฆสะ   ที่รับรองกันว่า เป็นชั้นเยี่ยม   มาตั้งแต่เบื้องต้น   และเป็นที่รับรองกันในหมู่นักศึกษาตลอดมา วิสุทธิมรรคปกรณ์นี้   แม้จะได้ใช้เป็นหลักสูตรการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกภาษาบาลีแห่งคณะสงฆ์ประเทศไทยมานาน   แต่สำนวนแปลเป็นภาษาไทยยังมีน้อย   และที่เป็นหลักฐานก็มีเพียงบางตอนที่เป็นการแปลเฉลยข้อสอบสนามหลวง   นักเรียนต้องคัดลอกจากผู้ได้รวบรวมไว้มาศึกษากัน   จะอาศัยสำนวนที่แปลกันภายนอกของแต่ละบุคคลก็ไม่ค่อยให้ความแน่ใจนัก   มหามกุฎราชวิทยาลัยได้ปรารภจะให้มีฉบับแปลของมหากุฎ ฯ   เพื่อเป็นอุปกรณ์การศึกษาและเพื่อให้เป็นหนังสืออ่านได้ทั่วไปสำหรับผู้ที่มุ่งหาความรู้   และเป็นคู่มือในการปฏิบัติพระพุทธศาสนา   จึงได้ขอให้ท่านผู้ทรงคุณวุฒิมากท่านช่วยกันแปลและตรวจแก้เพื่อให้เป็นฉบับแปลของมหามกุฎราชวิทยาลัย   บัดนี้ได้ทำเสร็จ ๒   นิเทศ คือ สีลนิเทศ   และ   ธุดงคนิเทศ   รวมเข้าเป็นตอนที่หนึ่ง   กำลังแปล และตรวจพิมพ์นิเทศต่อไปโดยลำดับ ข้อมูลจาก บ้านธัมมะ