ฟ้าทะลายโจร สรรพคุณ
ชื่อไทย ฟ้าทะลายโจร
ชื่อวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata
วงศ์ ACANTHACEAE
ชื่อท้องถิ่น ฟ้าทะลายโจร น้ำลายพังพอน (กรุงเทพฯ) หญ้ากันงู (สงขลา) ฟ้าสะท้าน(พัทลุง) คีปังฮี(จีน)
ส่วนที่ใช้เป็นยา ใบและลำต้น
ช่วงเวลาที่เก็บเป็นยา เก็บใบและลำต้น (เหนือดิน) ในช่วงที่เริ่มมีดอก(ประมาณ 3 เดือน หลังปลูก) ล้างให้สะอาดและเก็บในที่แห้ง และไม่ควรเก็บไว้นานเกิน 1 ปี เพราะสารสำคัญจะสลายไปหมด
สรรพคุณ
- แก้ไข้ทั่ว ๆ ไป เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่
- ระงับอาการอักเสบ พวกไอ เจ็บคอ คออักเสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอักเสบ ขับเสมหะ รักษาโรคผิวหนังฝี
- แก้ติดเชื้อ พวกทำให้ปวดท้อง ท้องเสีย บิด และแก้กระเพาะลำไส้อักเสบ
- เป็นยาขมเจริญอาหาร
การปลูก ฟ้าทะลายโจรเป็นพืชที่ปลูกง่ายโดยใช้เมล็ดโรยลงดิน ไม่ต้องลึกนักและใช้ดินกลบ รดน้ำให้ชุ่ม ประมาณ 3-4 เดือนจะสามารถเก็บใบมาใช้ได้ ฟ้าทะลายโจรปลูกได้ดีในดินแทบทุกชนิด เหมาะที่จะปลูกในฤดูฝน
วิธีใช้ ใบฟ้าทะลายโจรใช้รักษาอาการไข้ และอาการท้องเสีย มีวิธีใช้ดังนี้
- 1. ยาลูกกลอน นำใบฟ้าทะลายโจรสดล้างให้สะอาด ผึ่งลมให้แห้ง (ห้ามตากแดด) บดเป็นผงให้ละเอียด ปั้นกับน้ำผึ้งเป็นยาลูกกลอน ผึ่งลมให้แห้ง เก็บไว้ในขวดแห้งและมิดชิด รับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 4 ครั้ง ก่อนอาหารและก่อนนอน
- 2.ยาดองเหล้า นำใบฟ้าทะลายโจรแห้งขยำให้เป็นชิ้นเล็กๆ ใส่ในขวดแก้ว ใช้เหล้าโรงแช่ให้น้ำท่วมยาเล็กน้อย ปิดฝาให้แน่น เขย่าขวดหรือคนยาวันละ 1 ครั้ง ครบ 7 วัน กรองเอาแต่น้ำเก็บไว้ในขวดที่มิดชิดและสะอาด รับประทานครั้งละ 1- 2 ช้อนโต๊ะ(รสขมมาก) วันละ 3-4 ครั้งก่อนอาหาร)
- 3.ยาต้ม ใช้ใบฟ้าทะลายโจรสด 1-3 กำมือ ต้มกับน้ำ 10-15 นาที ดื่มก่อนอาหารวันละ 3 ครั้ง หรือเวลามีอาการ(แก้อาการเจ็บคอ ใช้เพียง 1 กำมือ)
ข้อควรระวัง
- 1. บางคนรับประทานยาฟ้าทะลายโจรจะเกิดอาการปวดท้อง ท้องเสีย ปวดเอว เวียนหัว แสดงว่าแพ้ยาให้หยุดยาและเปลี่ยนไปใช้ยาอื่น
- 2. ไม่ควรรับประทานยาฟ้าทะลายโจรติดต่อกันเป็นเวลานาน เพราะฟ้าทะลายโจรเป็นยาเย็นรับประทานติดต่อกันจะทำให้มือ เท้าชา อ่อนแรงได้
- 3. การเตรียมยาฟ้าทะลายโจรในรูปแบบยาลูกกลอนและยาดองไม่ควรเก็บไว้นานเกิน 3 เดือนเพราะยาจะเสื่อมคุณภาพ
สูงประมาณ 1 ฟุต ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม แตกกิ่งมาก ใบรียาว ปลายใบแหลม ดอกขนาดเล็กสีขาว มีรอยกระสีม่วงแดง ลักษณะเป็นหลอด ฝักคล้ายฝักต้อยติ่ง เมล็ดสีน้ำตาลอ่อน ใบมีสารประกอบแลกโตน ซึ่งมีฤทธิ์เป็นยาแก้ไข้ โรคทางเดินหายใจ แก้เจ็บคอ แต่บางคนอาจเกิดอาการแพ้ได้ ซึ่งต้องหยุดยาทันที
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ฟ้าทะลายโจรเป็นพืชล้มลุกมีความสูงประมาณ 30 - 70 เซนติเมตร หรือประมาณ 1-2 ศอก ลำต้นเป็นเหลี่ยมสี่มุม ใบเป็นใบเดี่ยวรูปร่างเรียวยาวสีเขียวเข้มเป็นมัน ปลายแหลม กว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ดอกช่อออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ มีดอกย่อยขนาดเล็กสีขาว ด้านในสีม่วง โคนกลีบติดกัน กลีบดอกด้านบนมี 3 หยักด้านล่างมี 2 หยัก ผลเป็นฝักเมื่อผลแก่จะมีสีน้ำตาล ภายในมีเมล็ดสีน้ำตาลอ่อนจำนวนมาก
แหล่งที่มา : https://ฟ้าทะลายโจร.blogspot.com/2009/07/blog-post.html
https://th.wikipedia.org/wiki/ฟ้าทะลายโจร_(พืช)
