ธนาคารแห่งประเทศไทยในฐานะที่เป็นนายธนาคารให้รัฐบาล ให้บริการรับฝากเงินจากกระทรวงการคลัง ซึ่งเป็นเงินที่ได้จากการชำระค่าภาษีและเงินกู้ยืมมาฝากเข้าบัญชีรอไว้สำหรับใช้จ่าย นอกจากนั้น ยังบริการรับฝากเงินจากหน่วยงานอื่นๆ ของรัฐบาลและรัฐวิสาหกิจ และให้รัฐบาลกู้เงินเพื่อชดเชยเมื่อรายจ่ายของรัฐบาลสูงกว่ารายรับ ซึ่งเรียกว่า การขาดดุลงบประมาณแผ่นดิน
ธนาคารแห่งประเทศไทยให้บริการแก่ธนาคารพาณิชย์ในด้านการรับฝากเงิน การให้กู้ยืมเงิน และให้บริการอื่นๆ ในลักษณะเดียวกับที่ธนาคารพาณิชย์ให้บริการแก่ลูกค้าของธนาคารเอง ดังนี้
๑. การรับฝากเงินจากธนาคารพาณิชย์ต่างๆ ธนาคารพาณิชย์จะมีบัญชีเงินฝากที่ธนาคารแห่งประเทศไทย เพื่อใช้ในการหักบัญชีชำระหนี้สินระหว่างธนาคาร และมีจำนวนเงินเหลืออยู่ในบัญชีเงินฝากจำนวนหนึ่งตามข้อกำหนดของกฎหมาย
๒. การให้กู้ยืมเงินแก่ธนาคารพาณิชย์โดยมีพันธบัตรรัฐบาล๑ ที่ธนาคารพาณิชย์ถืออยู่วางเป็นประกันการชำระเงินกู้และการให้กู้ยืม โดยรับช่วงซื้อลดตั๋วสัญญาใช้เงิน๒ ที่เกิดจากการประกอบกิจการที่ได้รับการส่งเสริมตามนโยบายของธนาคารแห่งประเทศไทย เช่น การส่งออก อุตสาหกรรม เกษตรกรรม และเหมืองแร่ เท่ากับเป็นการให้กู้ยืมแก่ผู้ประกอบธุรกิจดัง
กล่าวโดยผ่านธนาคารพาณิชย์ นอกจากนี้ ธนาคารแห่งประเทศไทยยังมีวิธีการให้กู้ยืมเงินวิธีอื่นแก่ธนาคารพาณิชย์และสถาบันการเงินอื่นๆ ตามความเหมาะสมเป็นครั้งคราวไป
ในระยะไม่นานมานี้ คือ ในช่วง พ.ศ. ๒๕๒๒-๒๕๒๕ เป็นต้นมา ธนาคารแห่งประเทศไทยเริ่มให้บริการรับฝากเงินและให้กู้ยืมเงินแก่บริษัทเงินทุน๓ และบริษัทเครดิตฟองซิเอร์๔ เพิ่มขึ้นนอกเหนือจากการให้บริการแก่ส่วนราชการและธนาคารพาณิชย์ตามที่ปฏิบัติมาตั้งแต่แรกตั้งธนาคาร
นอกจากการรับฝากเงินและให้กู้ยืมเงินธนาคารแห่งประเทศไทย ยังมีบริการอื่นอีก คือ การจัดตั้งสำนักหักบัญชี เพื่อเป็นศูนย์กลางในการที่ธนาคารต่างๆ จะนำเช็ค (cheque) ดราฟต์ (draft) และตราสารอื่นใดที่สั่งให้ธนาคารจ่ายเงินเมื่อทวงถามหรือครบกำหนด มาแลกเปลี่ยนและหักบัญชีกัน
๑. พันธบัตรรัฐบาล คือ เอกสารการกู้เงินระยะยาวที่รัฐบาลออกให้ไว้เป็นหลักฐาน
๒. รับช่วงซื้อลดตั๋วสัญญาใช้เงิน คือ การให้กู้ยืมเงินแก่ธนาคารพาณิชย์ โดยรับช่วงซื้อตั๋วสัญญาใช้เงินที่ลูกค้านำมาขายให้แก่ธนาคารพาณิชย์อีกต่อหนึ่ง
๓. บริษัทเงินทุน คือ บริษัทจำกัดที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจโดยการจัดหาเงินทุนจากการกู้ยืมจากประชาชน และนำเงินนั้นไปให้กู้ยืมต่อ
๔. บริษัทเครดิตฟองซิเอร์ คือ บริษัทจำกัดที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจ โดยการจัดหาเงินทุนจากการกู้ยืมจาก
ประชาชน และนำเงินนั้นไปให้กู้ยืมด้วยการรับซื้อฝากหรือรับจำนองอสังหาริมทรัพย์เป็นประกัน
