โรงเรียนผู้นำการเปลี่ยนแปลงเพื่อรองรับการกระจายอำนาจ - ถามตอบที่ Sanook! Guru

การกระจายอำนาจในการบริหารการศึกษา การให้การศึกษาแก่ปวงชนไม่ว่าจะอยู่ในเมืองหรือชนบทควรมีความแตกต่างกันทั้งรูปแบบและสาระ แต่ทั้งนี้ควรให้สอดคล้องกับสภาพของชีวิตที่เป็นจริง ผู้ได้รับการศึกษามีความแตกต่างกันทั้งทางสังคม เศรษฐกิจ และความสามารถในการเรียนรู้ การให้การศึกษาที่เหมือนกันและเท่ากันแก่ผู้เรียนที่ไม่เท่าเทียมกัน ย่อมเป็นการยากที่จะทำให้เกิดผลผลิตที่เท่ากันได้ ดังนั้น เมื่อผู้ได้รับการศึกษามีความไม่เท่าเทียมกัน การศึกษาที่จัดให้ก็ควรจะจัดในสิ่งที่ไม่เท่ากันเพื่อที่จะให้เกิดผลผลิตที่เท่ากัน การตอบสนองต่อแนวคิดข้างต้น ไม่อาจกระทำได้โดยการบริหารงานแบบรวมอำนาจ centralization แต่อาจมีความเป็นไปได้โดยการบริหารงานแบบกระจายอำนาจ decentralization การบริหารงานแบบรวมอำนาจและการบริหารงานแบบกระจายอำนาจเป็นหลักที่สำคัญในการบริหารงาน ในประเทศกำลังพัฒนานั้น สภาพทางเศรษฐกิจเป็นตัวกำหนดโครงสร้างทางสังคม การเมือง และการบริหาร ประเทศต่าง ๆ มักจะนึกถึงความมั่นคงของประเทศเป็นประการสำคัญ รัฐบาลมักจะจัดโครงสร้างทางการบริหารบนพื้นฐานของการรวมอำนาจในการบริหารของภารกิจต่าง ๆ ที่จะต้องปฏิบัติและมุ่งเน้นการรวมอำนาจหน้าที่ authority ไว้ที่ศูนย์กลางหรือส่วนกลาง เมื่อพูดถึงการกระจายอำนาจการบริหาร คนส่วนมากมักจะนึกถึงการกระจายอำนาจทางการเมืองการปกครอง เพราะเราแบ่งระบบบริหารราชการแผ่นดินออกเป็นส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น นอกจากนั้น มักจะแบ่งการกระจายอำนาจเป็น ๒ มิติ คือ การกระจายอำนาจทางการเมือง political decentralization และการกระจายอำนาจทางการบริหาร administrative decentralization การกระจายอำนาจทางการบริหารการศึกษาเป็นการถ่ายโอน transfer อำนาจหน้าที่ ความรับผิดชอบ และการตัดสินใจจากส่วนกลางหรือศูนย์รวมอำนาจไปสู่ส่วนต่าง ๆ ขององค์การหรือตามระดับขั้นขององค์การ โดยให้ทุกส่วนขององค์การได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจ ทั้งนี้การให้บุคคล คณะบุคคล หรือ ท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการบริหารนั้นเป็นรากฐานที่สำคัญของสังคมประชาธิปไตย การกระจายอำนาจทางการบริหารการศึกษาจะทำให้บางส่วนขององค์การมีความเป็นอิสระ autonomy จุดมุ่งหมายที่สำคัญของการกระจายอำนาจบริหารการศึกษา คือการปรับปรุงหรือพัฒนาสถานศึกษา การกระจายอำนาจทางการบริหารในประเทศกำลังพัฒนามักจะเกิดขึ้นเพราะแรงจูงใจทางการเมืองมากกว่าแรงจูงใจที่แท้จริงทางการศึกษา การกระจายอำนาจในการบริหารการศึกษาจำเป็นจะต้องพิจารณาใน 3 มิติ ต่อไปนี้ 1 การกระจายอำนาจในองค์การ organizational decentralization 2 การกระจายอำนาจทางการเมือง political decentralization 3 การกระจายอำนาจทางเศรษฐกิจ economic decentralization รูปแบบ form ของการกระจายอำนาจทางการบริหารการศึกษา ควรประกอบด้วย 1 การแบ่งอำนาจ deconcentration 2 การมอบอำนาจ delegation 3 การโอนอำนาจ devolution 4 การให้เอกชนดำเนินการ privatization ความแตกต่างของแต่ละรูปแบบขึ้นอยู่กับการถ่ายโอนอำนาจหน้าที่ในการตัดสินใจจากศูนย์รวมอำนาจไปให้ใคร และใครคือผู้รับผิดชอบในผลของการตัดสินใจนั้น ๆ การกระจายอำนาจการบริหารการศึกษาอยู่บนแกนต่อเนื่องระหว่าง 2 ขั้ว ขั้วหนึ่งคือการบริหารแบบรวมอำนาจชนิดสุดโต่ง   อีกขั้วหนึ่งคือ การบริหารแบบกระจายอำนาจชนิดสุดโต่ง   ระดับของการกระจายอำนาจจึงขึ้นอยู่กับว่า 1 เป็นการถ่ายโอนอำนาจหน้าที่ในการตัดสินใจในเรื่องอะไร 2 ถ่ายโอนอำนาจหน้าที่ในการตัดสินใจไปให้ใคร 3 ใครคือผู้รับผิดชอบในผลของการตัดสินใจนั้น ๆ การกระจายอำนาจการบริหารการศึกษา ควรจะดำเนินการแบบค่อยเป็นค่อยไป ดำเนินการอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ มิควรจะดำเนินการโดยการปฏิรูป ข้อมูลจาก