เครื่องถ้วยเบญจรงค์ - ถามตอบที่ Sanook! Guru

        เครื่องถ้วยเบญจรงค์ เป็นเครื่องถ้วยที่เขียนด้วยวิธีลงยาสี enamel อันเป็นวิธีอย่างฝรั่ง ซึ่งแพร่หลายเข้าไปในจีนตั้งแต่สมัยราชวงศ์หมิงตอนปลายและในสมัยราชวงศ์ชิง พุทธศตวรรษที่ ๒๑-๒๔ เป็นการเขียนสีห้าถึงแปดสีลงไปเป็นลวดลายในพื้นผิวภาชนะเดียวกัน จีนเรียกว่า อู่ไฉ่ โต้วไฉ่ เฝินไฉ่ และฝาหลั่งไฉ่   ไทยเรานิยมสั่งเข้ามาจากจีนอีกต่อหนึ่ง แรกทำได้ห้าสีจึงเรียก quot เบญจรงค์ ” คือ ดำ แดง ขาว เขียว คราม และเหลืองที่สั่งเข้ามาใช้ในราชสำนักเป็นเครื่องถ้วยเบญจรงค์ ฝีมือละเอียดทำจากเตาจิงเต๋อเจิ้น ching-te-chen ใกล้กรุงปักกิ่ง นอกนั้นมาจากเตาในมณฑลฝูเจี้ยน และกวางตุ้งก็มี         เครื่องถ้วยเบญจรงค์ส่วนใหญ่เป็นเครื่องกังไส เนื้อดินละเอียด สีขาวสะอาด ที่มีเนื้อดินสีนวลอย่างที่เรียกกันว่า “ ปังเคย ” ก็มี แต่เป็นจำนวนน้อย         เครื่องถ้วยเบญจรงค์ที่สั่งเข้ามาในสมัยอยุธยาตอนปลายส่วนมากเป็นป้านชา ชาม จานเชิง โถทรงแตง โถทรงโกศ และโถยอดปริก มีลายเป็นกลีบบัวแดง ลายก้านขด และก้านแย่ง ที่เป็นลายเทพนม ลายนรสิงห์ ก็มี โดยเฉพาะปากชามไปล่มักนิยมเคลือบพื้นข้างในด้วยสีเขียว เครื่องถ้วยเบญจรงค์ของสมัยธนบุรีมักมีพื้นเป็นสีขาว   ต่อมาถึงสมัยรัตนโกสินทร์กลับย้อนไปนิยมพื้นข้างในเป็นสีเขียวอีกครั้งหนึ่ง ส่วนลายทำเป็นก้านขดมีรูปครุฑ ราชสีห์ และเทพนม เป็นต้น จนถึงรัชกาลที่ ๕ จึงหันไปนิยมเครื่องถ้วยลายน้ำทอง และเครื่องลายครามแทน เครื่องถ้วยเบญจรงค์ที่ถือว่าดีที่สุดคือของที่สั่งทำในรัชกาลที่ ๒ “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”