ชื่อวิทยาศาสตร์: Streblus asper Lour.
ชื่อวงศ์: MORACEAE
ชื่อสามัญ : Siamese Rough Bush
ชื่อท้องถิ่น: ข่อยน้ำ กระแตไม้ กักไม้ฝอย
ถิ่นกำเนิด: เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไทย
ลักษณะวิสัย: ไม้พุ่ม
ลักษณะ: ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นค่อนข้างคดงอ เป็นปุ่มปม หรือเป็นพูเป็นร่องทั่วไป อาจขึ้นเป็นต้นเดียว หรือเป็นกลุ่ม แตกกิ่งต่ำ บางครั้งพบว่าเกือบชิดดิน เรือนยอดเป็นรูปวงกลม กิ่งก้านสาขามาก เปลือกสีเทาอ่อน เปลือกแตกเป็นแผ่นบางๆ มียางสีขาวเหนียวซึมออกมา ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับมีขนาดเล็ก รูปใบรีแกมรูปไข่กลับ กว้าง 2 - 3.5 ซ.ม. ยาว 4 - 7 ซ.ม. เนื้อใบค่อนข้างหนา ผิวสากเหมือนกระดาษทรายทั้งสองด้าน ดอกออกเป็นช่อสีขาวเหลืองอ่อน ออกตามปลายกิ่ง ดอกเดี่ยวแต่รวมกันเป็นกระจุก ดอกเพศผู้และเพศเมียอยู่ต่างดอกกัน ผลสดกลม เมล็ดโตขาดเมล็ดพริกไทย มีเนื้อเยื่อหุ้ม ผลแก่จัดจะมีสีเหลือง ซึ่งมีรสหวาน นกจะชอบกินผลข่อย
ประโยชน์: เปลือก แก้ท้องร่วงรำมะนาด บำรุงธาตุ เจริญอาหาร ขับลม ยาอายุวัฒนะ โรคผิวหนัง ยางใช้กำจัดแมลง ไม้ทำกระดาษ ทำเป็นสมุดเรียกว่า สมุดไทย หรือสมุดข่อย เชียงใหม่ใช้มวนยาสูบ กิ่งชาวอินเดียใช้สีฟัน ทำให้ฟันทน ใบสดปิ้งไฟ ชงน้ำดื่มเป็นยาระบายอ่อน ๆ
การขยายพันธุ์: ใช้รากปักชำ
