ทรัพยากรการผลิต หรือ productive resources ในทางเศรษฐศาสตร์ หมายถึง ทรัพยากรที่นำมาผลิตสินค้าและบริการ เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ปัจจัยการผลิต หรือ factors of production ซึ่งแบ่งป็น 4 ประเภท คือ ที่ดิน (land) แรงงาน (labor) ทุน (capital) และ ผู้ประกอบการ (entrepreneur)
1. ที่ดิน คือ ที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติทั้งหมด เช่น ป่าไม้ สัตว์น้ำ แร่ธาตุ ปริมาณน้ำฝน เป็นต้น สิ่งเหล่านี้จะมีอยู่ตามธรรมชาติ มนุษย์สร้างขึ้นเองไม่ได้ แต่สามารถพัฒนา ปรับปรุงคุณภาพของทรัพยากรธรรมชาติได้บ้าง เช่น การปรับปรุงที่ดินให้อุดมสมบูรณ์ขึ้น เป็นต้น ผลตอบแทนจากการใช้ที่ดิน เราเรียกว่า ค่าเช่า (rent)
2. แรงงาน หรือ ทรัพยากรมนุษย์ (human resource) หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ทุนมนุษย์ (human capital) ได้แก่ แรงกาย แรงใจ ความรู้ สติปัญญา และความคิด ที่มนุษย์ทุ่มเทให้แก่การผลิตสินค้าและบริการ แต่ในที่นี้แรงงานสัตว์จะไม่ถือเป็นปัจจัยการผลิตประเภทแรงงาน แต่ถือเป็นทุน ประเภทมีชีวิต ผลตอบแทนของแรงงานเรียกว่า ค่าจ้างและเงินเดือน (wage and salary) โดยทั่วไปแล้ว แรงงานแบ่งเป็น 3 ประเภท คือ
- แรงงานฝีมือ เช่น นักวิชาการ แพทย์ นักวิชาชีพต่างๆ เป็นต้น
- แรงงานกึ่งฝีมือ เช่น ช่างไม้ ช่างเทคนิค พนักงานเสมียน เป็นต้น
- แรงงานไร้ฝีมือ เช่น กรรมกรใช้แรง นักการภารโรง ยาม เป็นต้น
3. ทุน คือ สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อใช้ร่วมกับปัจจัยการผลิตอื่นๆ ในการผลิตสินค้าและบริการ ทุน หรือ สินค้าทุน (capital goods) แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ สิ่งก่อสร้าง (construction) และอุปกรณ์การผลิต (equipment)
การลงทุน (investment) หมายถึง การใช้จ่ายลงทุนโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้การผลิตสินค้า และบริการเพิ่มขึ้นในอนาคต ส่วน เงินทุน (money capital) นั้น นักเศรษฐศาสตร์ถือว่าเป็นเพียงตัวกลางให้เกิดสินทรัพย์ประเภททุน สินทรัพย์ประเภททุนจะสะท้อนถึงกำลังการผลิตที่มีอยู่ในหน่วยผลิตหรือระบบเศรษฐกิจที่เป็นจริงได้ดีกว่าจำนวนเงินทุน ดังนั้นสินค้าทุนจึงมีความสำคัญในเชิงเศรษฐกิจมากกว่าเงินทุน แต่เนื่องจากการวัดผลตอบแทนจากปัจจัยทุนมีความยุ่งยาก โดยทั่วไปเราจึงใช้ผลตอบแทนของเงินทุนอันได้แก่ ดอกเบี้ย (interest) เป็นผลตอบแทนของปัจจัยทุนด้วย
4. ผู้ประกอบการ (entrepreneur) คือ ผู้ทำหน้าที่รวบรวมปัจจัยการผลิต 3 ประเภท ที่กล่าวมาข้างต้น เพื่อทำการผลิตสินค้าและบริการ ค่าตอบแทนของผู้ประกอบการ เรียกว่า กำไร (profit)
