การบำเพ็ญกุศลเพื่อสาธารณประโยชน์
กุศล แปลว่า บุญ ความดี ฉลาด สิ่งที่ดีกรรมดี ทุกศาสนาต่างสอนให้ศาสนิกชนบำเพ็ญกุศล คือ ทำบุญ ประกอบความดี หรือกรรมดี
หลักธรรมในพระพุทธศาสนาเน้นการบำเพ็ญกุศล เพื่อการสงเคราะห์ผู้อื่นและเพื่อสาธารณประโยชน์ เช่น หลักธรรมเรื่องทาน (การให้) และ|ปริจาคะ (การเสียสละ)
ทศพิธราชธรรมซึ่งเป็นหลักธรรมของพระราชาหรือผู้ปกครอง ก็มีหลักธรรมเรื่องทาน และปริจาคะ
สังคหวัตถุ ๔ ซึ่งเป็นหลักธรรมที่ยึดเหนี่ยว จิตใจบุคคล และเป็นหลักธรรมของการสังคมสงเคราะห์ ก็มีเรื่องทาน คือ การเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เสียสละ แบ่งปัน ช่วยเหลือกัน
ในสังคมไทยนับตั้งแต่โบราณกาล การบำเพ็ญกุศลเพื่อสาธารณประโยชน์ โดยเฉพาะการให้ทานแก่คนยากจนผู้ประสบความทุกข์ยากเดือดร้อน จึงเป็นพระราชกรณียกิจที่สำคัญประการหนึ่งของพระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ และ เป็นกิจวัตรประจำของคนไทยที่กลายมาเป็นประเพณีและเอกลักษณ์ที่สำคัญของคนไทยทั้งชาติด้วยอิทธิพลของพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็น
ศาสนาประจำชาติ คนไทยจึงเป็นผู้มีจิตใจโอบอ้อมอารี มีเมตตากรุณาต่อผู้ประสบความทุกข์ยากเดือดร้อน และมีจิตใจใฝ่ในการบุญการกุศล หรือในการทำความดีและในการบำเพ็ญประโยชน์เพื่อสาธารณะ
จะเห็นได้ว่าเมื่อมีผู้ประสบภัยพิบัติ เช่นภัยจากไฟไหม้ น้ำท่วม จะมีประชาชนจำนวนมากบริจาคเงินและสิ่งของเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยเมื่อมีข่าวในหนังสือพิมพ์ว่ามีผู้ประสบความทุกข์ยากเดือดร้อน เช่น มีครอบครัวที่ยากจนไม่มีอาหารจะกิน ไม่มีเสื้อผ้าจะใส่ หรือมีเด็กกำพร้าที่ถูกทอดทิ้งขาดผู้อุปการะ จะมีผู้ใจบุญและองค์การกุศลยื่นมือแห่งความเมตตาเข้าไปให้ความช่วยเหลือ ทำให้ผู้ประสบภัยพิบัติและความทุกข์ยากเดือดร้อน ได้รับการสงเคราะห์ทั้งทางวัตถุและทางจิตใจ บุคคลที่มีใจกุศลที่ปรารถนาจะทำงานเพื่อประโยชน์สาธารณะในการช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาความทุกข์ยากเดือดร้อน ในการแก้ไขปัญหาสังคม และในการพัฒนาสังคม จึงรวมกันจัดตั้งสมาคมและมูลนิธิเพื่อการกุศล ๑. เป็นองค์การเอกชน สมาคมและมูลนิธิถือเป็นองค์การเอกชนไม่ใช่องค์การรัฐบาล เพราะจัดตั้งขึ้นและดำเนินงานโดยเอกชนหรือประชาชน
๒. มีฐานะเป็นนิติบุคคล สมาคมและมูลนิธิที่จัดตั้งจะต้องจดทะเบียนต่อทางราชการเมื่อได้รับอนุญาตจากทางราชการแล้ว จะมีฐานะเป็นนิติบุคคล
๓. ไม่เป็นการหาผลกำไร วัตถุประสงค์ของสมาคมและมูลนิธิจะต้องไม่เป็นการหาผลกำไรสมาคมและมูลนิธิส่วนมากจะมีวัตถุประสงค์เพื่อการกุศลและสาธารณประโยชน์
๔. มีข้อบังคับหรือตราสาร สมาคมจะมีข้อบังคับและมูลนิธิจะมีตราสาร ซึ่งจดทะเบียนไว้กับทางราชการ การดำเนินงานของสมาคมและมูลนิธิ จะต้องเป็นไปตามข้อบังคับและตราสารที่กำหนดไว้
๕. มีคณะกรรมการดำเนินงาน สมาคมและมูลนิธิจะมีคณะกรรมการตามจำนวนที่กำหนดไว้ในข้อบังคับหรือตราสาร รับผิดชอบในการดำเนินงานโดยมีนายกสมาคมหรือประธานมูลนิธิเป็นประธานคณะกรรมการและเป็นผู้แทนของสมาคมและมูลนิธิ ในการติดต่อกับบุคคลภายนอกและในการทำนิติกรรมใดๆ ของสมาคมและมูลนิธิ
