ตามที่ได้เคยปฏิบัติกันมา การสำรวจค้นหาแหล่งโบราณสถานและโบราณวัตถุ ต้องอาศัยผู้คนในท้องถิ่นเป็นผู้พบเห็นมาก่อน มาบอกให้ทราบ นักโบราณคดีจึงทำการสำรวจ และศึกษารายละเอียดในภายหลัง สำหรับประเทศไทยซึ่งมีการบินถ่ายภาพทางอากาศไว้แล้วทั่วทั้งประเทศ โดยอาศัยหลักฐานที่เป็นคูคันดินล้อมรอบหรือที่เป็นสระน้ำบารายปรากฏให้เห็นในภาพถ่ายทางอากาศดังกล่าว ผู้ศึกษาสามารถนำมาช่วยในการกำหนดบริเวณที่เป็นแหล่งชุมชนโบราณได้ ช่วยประหยัดได้ทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย และไม่ต้องรอให้มีการค้นพบบนพื้นดินเสียก่อน จากนั้นจึงทำการสำรวจและขุดค้นหาโบราณสถานที่เป็นอาคารหรือโบราณวัตถุที่ถูกฝังจมดินในภายหลัง การใช้ภาพถ่ายทางอากาศในการช่วยสำรวจแหล่งชุมชนโบราณ ยังช่วยให้ทราบถึงลักษณะภูมิประเทศและสภาพแวดล้อมของชุมชน ตลอดจนร่องรอยแหล่งน้ำ คูคลอง ที่คนในอดีตสร้างขึ้นอีกด้วย ผู้เขียนและคณะวิจัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ใช้ภาพถ่ายทางอากาศสำรวจแหล่งชุมชนโบราณในประเทศไทย โดยอาศัยหลักฐานที่เป็นคูน้ำคันดินล้อมรอบ หรือหลักฐานที่เป็นสระน้ำบารายขนาดใหญ่ และได้นำมารวบรวมจัดทำเป็นทะเบียนแหล่งชุมชนโบราณในประเทศไทย โดยตลอดทั่วทั้งประเทศมีจำนวน ๑,๒๐๘แห่ง ทำเป็นแผนที่แสดงแหล่งที่ตั้งชุมชนโบราณทั้งประเทศ และแผนที่แสดงแหล่งที่ตั้งชุมชนโบราณเป็นรายจังหวัด แหล่งชุมชนโบราณแต่ละแห่งได้รับการจัดทำรายละเอียดของคูคันดินและสระน้ำบาราย ด้วยแผนที่และภาพถ่ายทางอากาศการจัดทำทะเบียนแหล่งชุมชนโบราณนี้ช่วยให้เกิดประสิทธิภาพในการสำรวจ และเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนดำเนินงานในด้านการอนุรักษ์และพัฒนาแหล่งชุมชนโบราณ ตลอดจนการศึกษาวิจัยในด้านประวัติศาสตร์โบราณคดี
