ในยุคสารสนเทศ (Information age) นี้ ข้อมูลข่าวสารเป็นสิ่งจำเป็นที่ทุกคนสามารถเสาะแสวงหาหรือในทางกลับกัน ก็สามารถเผยแพร่ให้บุคคล ทั่วไปได้รับทราบถึงข้อมูล ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อวงการต่างๆ อย่างกว้างขวาง การส่งและการรับข้อมูลข่าวสารที่เป็นภาษาไทยนับว่ามีความสำคัญต่อทุกวงการ ไม่ว่าจะเป็นด้านวิชาการหรือด้านธุรกิจทั้งนี้เพื่อจะได้ติดต่อสื่อสารกันด้วยความสะดวกโดยไม่จำกัดเพศ หรือการศึกษา โดยใช้ภาษาไทยเป็นสื่อกลางในการติดต่อ
เมื่อคอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาทในการศึกษาและการประกอบอาชีพมากขึ้น ความต้องการที่จะทำให้คอมพิวเตอร์แสดงผลภาษาไทยไปจนถึงสามารถเข้าใจภาษาไทย และโต้ตอบด้วยภาษาไทยได้ก็เพิ่มมากขึ้น ดังนั้น ในบทนี้จึงได้นำเสนอความรู้เรื่องการประมวลผล และการประยุกต์ใช้ภาษาไทยบนคอมพิวเตอร์ นับตั้งแต่เรื่องการประมวลผลอักขระ (Character processing)การประมวลผลคำ (Word processing) การประมวลผลข้อความ (Text processing) ไปจนถึงการประมวลผลภาพ (Image processing) ของภาษาไทย เพื่อเป็นความรู้เบื้องต้นในการเรียนรู้เรื่องนี้
เมื่อเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาทในการรับข้อมูล แสดงผลข้อมูล และพิมพ์ข้อมูลมากขึ้น จนเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันของคนในยุคสารสนเทศนี้ การประยุกต์ใช้ภาษาไทยบนคอมพิวเตอร์จึงได้รับการทำวิจัยและพัฒนาให้สามารถประมวลผลบนคอมพิวเตอร์ได้ด้วยวิทยาการที่ก้าวหน้าทางด้านวิศวกรรมคอมพิวเตอร์(Computer Engineering) ผสมผสานกับเทคโนโลยีทางด้านการประมวลผลภาษาธรรมชาติ(Natural Language Processing) ทางด้านการประมวลผลภาพ (Image Processing) และความรู้ทางภาษาศาสตร์ (Linguistics) ด้วยความหวังว่าจะสามารถทำวิจัยและพัฒนาโปรแกรม เพื่อให้คอมพิวเตอร์เข้าใจภาษาไทยด้วยฐานความรู้ภาษาไทยทั้งด้านอักขรวิธี วจีวิภาค วากยสัมพันธ์อรรถศาสตร์ รวมทั้งฉันทลักษณ์ได้
ทวีศักดิ์ กออนันตกูล (๒๕๓๔) ได้เขียนไว้ใน คอมพิวเตอร์กับภาษาไทย : การพัฒนามาตรฐานเบื้องต้นสำหรับเทคโนโลยีสารสนเทศของไทยเรื่องการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับภาษาไทยทั้งทางด้านศิลปะและวิทยาศาสตร์ และยังได้แสดงให้เห็นแผนผังภาพรวมของการศึกษาวิจัยทางภาษาไทย ซึ่งแบ่งออกเป็น ๒ แกน คือ แกนนอนเป็นการแจกแจงความเป็นศิลปะและวิทยาศาสตร์ส่วนแกนตั้ง เป็นความนึกคิดส่วนผิวและส่วนลึก(ดูแผนผัง ๑ ประกอบ) ดังนั้น การที่จะทำให้คอมพิวเตอร์เรียนรู้ภาษาไทยได้ทุกศาสตร์และสาขาวิชาตามนี้ ก็ยังคงต้องมีการศึกษาวิจัยเพิ่มขึ้นอีกมาก เพื่อที่จะได้โยงศาสตร์ ๒ ศาสตร์นี้เข้าด้วยกัน
เมื่อได้รวบรวมผลงานวิจัยและพัฒนาเท่าที่ผ่านมา ก็พบว่า มีอาจารย์ ผู้เชี่ยวชาญ และนักวิจัยทั้งจากภาครัฐและภาคเอกชน ได้สนใจที่จะศึกษาค้นคว้าทำวิจัยและพัฒนาโปรแกรมการประมวลผลภาษาไทยบนคอมพิวเตอร์อย่างกว้างขวาง เพื่อให้ผู้ใช้คนไทยสามารถใช้งานคอมพิวเตอร์ด้วยภาษาไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพซึ่งหมายรวมตั้งแต่การประมวลผลอักขระ คำข้อความ ไปจนถึงการประมวผลภาพภาษาไทยในบทนี้จะอธิบายโปรแกรมการประมวลผลบางโปรแกรม เพื่อเป็นความรู้พื้นฐานให้สามารถเข้าใจเรื่องการประยุกต์ใช้ภาษาไทยบนคอมพิวเตอร์ตัวอย่างโปรแกรมเหล่านี้ ได้แก่ โปรแกรมการเรียงลำดับคำไทย โปรแกรมตัดคำภาษาไทยโปรแกรมการสืบค้นคำไทย โปรแกรมการสืบค้นคำไทยตามเสียงอ่าน โปรแกรมแปลภาษาและโปรแกรมรู้จำอักขระไทยด้วยแสง เป็นต้น
