ความรู้เรื่องเช็ค - ถามตอบที่ Sanook! Guru

                  อยากได้เช็คใช้ก็ไปธนาคารแล้วขอเปิดบัญชีกระแสรายวันธนาคารจะมอบเช็คมาให้ใช้ตามความจำเป็น มีทั้งแบบเล่มเล็กเล่มใหญ่ การใช้เช็คมีรายละเอียดและข้อควรระวังมากมาย   กรุณาถามจากธนาคารที่คุณไปเปิดบัญชีไว้ หากไม่เคยใช้เช็ค ไม่มีความรู้เรื่องนี้มาก่อน   ก็น่าจะกันพลาดด้วยการศึกษาเรื่องนี้จากตำราการธนาคารพาณิชย์ และศึกษากฎหมายธุรกิจซึ่งประกอบด้วยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในเรื่องเอกเทศ สัญญาเกี่ยวกับตั๋วเงิน ตั๋วแลกเงิน ตั๋วสัญญาใช้เงิน และเช็ค                   เช็ค Cheque หรือ Check เป็นตั๋วเงินชนิดหนึ่ง   กฎหมายให้ความหมายของเช็คไว้ว่า “ เช็ค คือ หนังสือตราสารซึ่งบุคคลหนึ่ง เรียกว่า ผู้สั่งจ่ายสั่งธนาคารให้ใช้เงินจำนวนหนึ่งเมื่อทวงถามให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง หรือให้ใช้ตามคำสั่งของบุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่า ผู้รับเงิน ”                   เช็คประเภทต่าง ๆ ที่คุณสำราญถามมานั้น เป็นวิธีการออกเช็คและวัตถุประสงค์ของการออกเช็ค ซึ่งพอจะแบ่งได้ดังนี้                   ๑   เช็คสั่งจ่ายให้แก่ผู้มีชื่อในเช็คหรือตามคำสั่ง Order   Cheque เป็นเช็คที่ผู้สั่งจ่าย จ่ายให้แก่ผู้ที่มีชื่อในเช็คหรือตามคำสั่งของผู้มีชื่อในเช็คและขีดฆ่าคำว่า |หรือผู้ถือ| ออก                   วัตถุประสงค์ของการออกเช็ค เพื่อให้ผู้มีชื่อในเช็คเป็นผู้รับเงินหรือตามคำสั่งของผู้มีชื่อ หากผู้มีชื่อไม่ประสงค์จะรับเงินด้วยตนเอง หรือประสงค์ให้ธนาคารจ่ายให้แก่บุคคลอื่น   ก็ต้องสลักหลังเช็คสั่งให้ธนาคารจ่ายต่อไป หรือเป็นการโอนต่อไปให้แก่ผู้อื่น ซึ่งการโอนดังกล่าวผู้สั่งจ่ายสามารถใช้เป็นหลักฐานเกี่ยวกับการรับชำระเงินได้                   ๒ เช็คสั่งจ่ายแก่ผู้ถือ Bearer Cheque เป็นเช็คที่ไม่ได้ระบุชื่อผู้รับเงินและไม่ได้ขีดฆ่าคำว่า หรือผู้ถือ หรือเป็นเช็คที่ระบุชื่อผู้รับเงินแต่ไม่ได้ขีดฆ่าคำว่า หรือผู้ถือ ฟังจะเรียกกันว่า เช็คจ่ายเงินสด                   วัตถุประสงค์ของการออกเช็คนี้ก็คือ ผู้สั่งจ่ายไม่ประสงค์ที่จะระบุชัดเจนว่าจะให้ผู้ใดไปเป็นผู้รับเงิน   ผู้ทรง   บุคคลที่มีเช็คไว้ในครอบครองในฐานะผู้รับเงิน คนหนึ่งคนใดก็สามารถนำไปยื่นต่อธนาคารได้   เป็นการให้ความสะดวกแก่ผู้รับเงิน   ผู้ทรง ไม่จำเป็นต้องไปเบิกเงินด้วยตนเอง   เพียงแต่มอบเช็คให้ใครคนหนึ่งที่ไว้วางใจได้ นำเช็คไปยื่นขอเบิกเงินจากธนาคารได้อย่างแน่นอน และการโอนเช็คนี้ก็ไม่จำเป็นต้องสลักหลังให้เป็นการลำบาก เว้นแต่ผู้รับโอนจะไม่เชื่อเครดิต   ในกรณีนี้ผู้รับโอนหรือผู้ทรงอาจให้ผู้ทรงคนก่อนสลักหลัง                   ในการออกเช็คสั่งจ่ายแก่ผู้ถือด้วยการเขียนคำว่า |เงินสด|   โดยไม่ระบุชื่อผู้รับ ก็ไม่ควรขีดฆ่าคำว่า |หรือผู้ถือ|   ออก ถ้าขีดฆ่าออกเช็คฉบับนี้จะไม่สมบูรณ์ เพราะไม่มีชื่อหรือยี่ห้อผู้รับเงิน ธนาคารจะไม่จ่ายเงินให้ เว้นแต่ผู้สั่งจ่ายจะเป็นผู้มารับเงินด้วยตัวเอง                   ๓ เช็คที่ลงวันที่ล่วงหน้า Post Dated Cheque เป็นเช็คที่ผู้สั่งจ่ายลงวันที่ในเช็คนั้นไว้ล่วงหน้า เช่น วันที่ที่เขียนจริงเป็น   วันที่ ๑ กันยายน ๒๕๓๕   แต่ลงวันที่ในเช็คเป็นวันที่ ๑ ตุลาคม   ๒๕๓๕ ตามกฎหมายจะถือว่าเช็คออกจริงวันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๓๕   วัตถุประสงค์ของการออกเช็คนี้   ผู้สั่งจ่ายอาจมีเงินในบัญชีไม่พอจ่าย   หรือประวิงเวลาการชำระหนี้ออกไป   การจ่ายเช็คเพื่อชำระหนี้โดยลงวันที่ล่วงหน้าเป็นที่นิยมในวงการค้า   เช่น   การกู้ยืมเงิน การเล่นแชร์ เป็นต้น                   ๔   เช็คขีดคร่อม   Cross Cheque เป็นเช็คที่มีนส้นขนานคู่ขีดขวางไว้ข้างด้านหน้าของเช็ค การขีดคร่อมเช็คนี้อาจใช้วิธี เขียนพิมพ์ ประทับตรา หรือปรุเป็นรู ตามลักษณะที่กำหนดไว้ในกฎหมาย                   วัตถุประสงค์ก็เพื่อป้องกันมิให้ผู้ที่ได้เช็คมาโดยมิชอบด้วยกฎหมาย นำเช็คฉบับนั้นเบิกเงินได้โดยสะดวกเหมือนกับเช็คธรรมดาทั่ว ๆ ไปที่มิได้ขีดคร่อม   ผู้ทรงเช็คจะนำเช็คไปขึ้นเป็นเงินสดมิได้จะต้องให้ธนาคารที่ตนมีบัญชีเงินฝากเป็นผู้ไปเรียกเก็บเงินตามเช็คให้ แล้วโอนเข้าบัญชีผู้ทรงต่อไป                   เรื่องเกี่ยวกับเช็คยังมีรายละเอียดอีกมาก เช่น การรับรองเช็คการโอนเช็คและการสลักหลังเช็ค ฯลฯ ได้โปรดอ่านรายละเอียดจากหนังสือ การธนาคารพาณิชย์ ลูกค้าเงินฝากและวิธีปฏิบัติเขียนโดย อำนวย   ลียาทิพย์กุล                   ความรู้เรื่องเช็คไม่เพียงแต่เป็นประโยชน์สำหรับผู้สั่งจ่ายเท่านั้น   เรา ๆ ท่าน ๆ แม้วิถีชีวิตจะไม่ได้ข้องเกี่ยวกับธุรกิจการค้า   ซึ่งมีการใช้เช็คกันมาก   แต่วันหนึ่งเราอาจอยู่ในฐานะผู้รับเช็ค   ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเช็คจึงมีประโยชน์ยิ่ง   มีเวลาน่าจะศึกษากันไว้ “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”