เวลามาตรฐานของประเทศไทย - ถามตอบที่ Sanook! Guru

        ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีเหตุการณ์สำคัญอย่างหนึ่งซึ่งควรจารึกไว้ในประวัติศาสตร์ คือ การเปลี่ยนเวลาของนาฬิกาในประเทศไทยให้เร็วขึ้นอีก ๑๘ นาที กับ ๒ ๗ วินาที และได้ใช้กันเป็นเวลามาตรฐานมาจนทุกวันนี้         ในสมัยโบราณ คนไทยกำหนดเวลากันอย่างคร่าว ๆ เป็นต้นว่า   เวลาพระอาทิตย์ขึ้นเรียกว่า ย่ำรุ่ง   เวลาพระอาทิตย์อยู่ตรงศีรษะเรียกว่า เที่ยงวัน เวลาพระอาทิตย์ตกเรียกว่า ย่ำค่ำและเวลากึ่งกลางระหว่างย่ำค่ำกับย่ำรุ่งเรียกว่า เที่ยงคืนครั้นเมื่อทางราชการทหารเรือได้ตั้งกรมอุทกศาสตร์ขึ้น มีที่ทำการอยู่ภายในบริเวณพระราชวังเดิม ฝั่งธนบุรี ได้มีเครื่องวัดแดด พระอาทิตย์ และมีนาฬิกาใช้ ทำให้การกำหนดเวลามีความละเอียดยิ่งขึ้นเป็นชั่วโมง นาที และวินาที มีความถูกต้องแมนยำเป็นอย่างดี และได้กำหนดว่าเวลาของประเทศไทย วัดที่บริเวณพระราชวังเดิม เร็วกว่าเวลาเมืองกรีนิช ประเทศอังกฤษ ๖ ชั่วโมง ๔๑ นาที ๕๘ ๒ วินาที         ต่อมากรมอุทกศาสตร์ได้ย้ายออกมาตั้งอยู่ภายนอกพระราชวังเดิม และพิจารณาเห็นว่าจุดตำบลที่ยอดพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม เป็นตำบลซึ่งกรมแผนที่ได้คำนวณมีหลักฐานแน่นอนถูกต้องกว่าบริเวณพระราชวังเติมซึ่งใช้อยู่แต่ก่อน   จึงได้ย้ายมาตรวจวัดแดด ณ บริเวณพระปรางค์นี้ ดังนั้นเวลาของประเทศไทย วัดที่ยอดพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม จึงถูกกำหนดให้เร็วกว่าเวลาเมืองกรีนิช ๖ ชั่วโมง ๔๑ นาที ๕๗ ๓   วินาที และทางราชการได้ถือเวลานี้เป็นเวลา ยิงปืนเที่ยง ในพระนคร และเป็นเวลาที่ถือใช้กันทั่วประเทศไทย         เมื่อปี พ ศ ๒๔๒๗ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีประเทศต่าง ๆ ประชุมปรึกษากันเป็นครั้งแรกเพื่อจะให้กำหนดเวลาที่ใช้สำหรับประเทศต่าง ๆ ให้นับห่างกันเพียงกึ่งชั่วโมง เพื่อให้เป็นการสะดวกแก่การที่จะคิดคำนวณและสังเกตได้ง่าย และเรียกกำหนดเวลานี้ว่า เวลาอัตรา         ต่อมาในเดือนกรกฎาคม พ ศ ๒๔๖๒ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการประชุมว่าด้วยอุทกศาสตร์   ที่กรุงลอนดอน   ประเทศอังกฤษ   รัฐบาลไทยก็ได้ส่งผู้แทนเข้าร่วมประชุมครั้งนั้นด้วย ที่ประชุมได้ตกลงกันให้แบ่งเขตหรือภาคของเวลาออกเป็นส่วน ๆ ทั่วโลก ประเทศใดตกอยู่ในส่วนใดก็ใช้เวลาของส่วนนั้นตลอดไป และได้กำหนดให้ตำบล ณ หอตรวจดาวที่เมืองกรีนิช ประเทศอังกฤษ เป็นจุดแรกแห่งการกำหนดและเรียกว่า เวลามาตรฐานกรีนิช Greenwich Mean Time หรือย่อเป็น GMT ส่วนภาคของเวลามีกำหนดด้วยเส้นแวง ลองจิจูด ภาคละ ๑๕ องศา ซึ่งคิดเป็นเวลาเท่ากับ ๑ ชั่วโมง โลกเป็นเสมือนวงกลมจึงแบ่งเป็น ๓๖๐ องศาเส้นแวง และโลกหมุนรอบตัวเองใช้เวลา   ๒๔ ชั่วโมง   ดังนั้นในเวลา   ๑   ชั่วโมง   โลกจึงเคลื่อนที่ไป ๑๕ องศาเส้นแวง         ประเทศไทยมีอาณาเขตอยู่ระหว่างเส้นแวง ๙๗ ๕ องศาตะวันออก กับเส้นแวง ๑๐๕ องศาตะวันออก ซึ่งถ้ากำหนดใช้เวลาอัตราตรงเส้นแวง ๙๗ ๕ องศาตะวันออก ผ่านจังหวัดแม่ฮ่องสอนก็จะเป็นเวลาก่อนเวลามาตรฐานกรีนิช ๖ ชั่วโมงครึ่ง   แต่ถ้ากำหนดใช้เวลาอัตราตรงเส้นแวง ๑๐๕ องศาตะวันออกผ่านจังหวัดอุบลราชธานีก็จะเป็นเวลาก่อนเวลามาตรฐานกรีนิช ๗ ชั่วโมงพอดี         เพื่อความสะดวก ประเทศไทยจึงได้ประกาศเปลี่ยนมาใช้เวลาอัตรา หรือเวลามาตรฐานสำหรับประเทศไทย เป็นเวลาก่อนเวลามาตรฐานกรีนิช ๗ ชั่วโมง ตั้งแต่วันที่ ๑ เมษายน พ ศ ๒๔๖๓ เป็นต้นมา ข้อมูลนี้ได้มาจากสารานุกรมพระบาทสมเด็จพระมงกุฎกล้าเจ้าอยู่หัว “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”