อำพัน - ถามตอบที่ Sanook! Guru

        อำพันที่เป็นรัตนชาติ เกิดจากยางไม้ที่ถูกทับถมจนกลายเป็นหิน   อำพันบริสุทธิ์จะมีสีเหลืองใส   อำพันใช้เป็นเครื่องประดับมาแต่โบราณ   เช่น   ทำสร้อยคอ   เชิงเทียน   เข็มกลัดสตรี   อำพันเมื่อเสียดสีทำให้เกิดกระแสไฟฟ้า   และยังเป็นฉนวนไฟฟ้าได้ดี   จึงนำไปใช้ทำเครื่องมือทางฟิสิกส์ด้วย         ในนิยายกรีกโบราณว่า   อำพันเกิดจากน้ำตาของบรรดาน้องสาวเฟตัน เฟตันเป็นลูกชายของเทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์ชอบนั่งรถสองล้อของบิดา ได้พลัดตกลงมาจากสวรรค์ตาย ศพของเฟตันถูกนำไปฝังไว้ที่แม่น้ำเอริตานุส   บรรดาน้องสาวเฟตันที่ได้ร่วมพิธีฝังศพต่างเศร้าโศกยิ่งจนกลายเป็นต้นไม้   น้ำตาที่ไหลออกมาก็กลายเป็นอำพันไป อำพันเป็นที่นิยมมากในสมัยจักรพรรติเนโรแห่งโรม   อำพันมีค่าใช้แลกทาสได้         ส่วนคำพันที่เป็นเครื่องยานั้นมี ๒ ชนิด คือ อำพันทองและอำพันขี้ปลา         อำพันทองได้จากเมือกมันกามคุณของปลาวาฬที่มีมากอย่างชะมดเช็ด ลอยอยู่ในมหาสมุทรนานเข้าก็ลอยไปติดตามเกาะ   สีดำเป็นเงาคล้ายตับเป็ด แข็งแต่เบา   ลอยน้ำได้         อำพันขี้ปลาได้จากอุจจาระปลาวาฬ   ถ่ายครั้งแรกกลิ่นเหม็นมาก จนถึงอุจจาระครั้งสุดท้ายสีจะเหลืองนวล   กลิ่นก็หมดไป   จึงนำมาใช้เป็นยา มีขายตามร้านขายยาแผนโบราณ         อำพันที่เป็นเครื่องยานี้มีรสเอียน   คาว   แก้ลม   แก้เสมหะทำให้มีกำลัง ใช้แทรกกระสายยา ราคาแพง มักใช้กับคนไข้หนักไม่มีกำลัง เป็นยาบำรุงกำหนัด นอกจากนั้นยังใช้ใส่น้ำหอมเพื่อตรึงกลิ่นเช่นเดียวกับชะมดเช็ด         ที่เล่ามาทั้งหมดนำมาจากสารานุกรมไทย ของอุทัย   สินธุสาร   แต่ข้อมูลเรื่องอำพันยังคลาดเคลื่อนกันอยู่มาก   เอกสารอีกชิ้นหนึ่งที่ “ ซองคำถาม ” ค้นได้   บอกว่า   อำพันทองนั้น   ฝรั่งเรียก Ambergris   พจนานุกรมแปลว่า   “ สำรอกของปลาวาฬ ”   เป็นสิ่งหอมที่ได้จากปลาวาฬ   โดยเฉพาะปลาวาฬหัวทุยเพศผู้ก้อนอำพันเกิดจากการที่ปลาวาฬกินปลาหมึกทะเลเข้าไปจำนวนมาก   จะงอยปากของปลาหมึกจึงเข้าไปทิ่มแทงกระเพาะปลาวาฬ   ทำให้เยื่อบุกระเพาะอักเสบ   กระเพาะปลาวาฬจะขับสารออกมาคลุมแผลเพื่อระงับอาการอักเสบนั้นและจับกันเป็นก้อนแข็ง   พอนานวันก้อนอำพันนี้จะก่อความระคายเคืองในกระเพาะทำให้ปลาวาฬสำรอกออกมา เนื่องจากก้อนอำพันมีความถ่วงจำเพาะน้อยกว่าน้ำทะเล จึงลอยไปตามแรงลมและคลื่นไปติดอยู่ตามชายฝั่ง   มักพบในแถบชายฝั่งออสเตรเลีย   นิวซีแลนด์     และหมู่เกาะอินดีส “ ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม สำนักพิมพ์สารคดี ”